ZAKON O RADIJACIONOJ I NUKLEARNOJ BEZBJEDNOSTI U BOSNI I HERCEGOVINI
("Sl. glasnik BiH", br. 88/2007 i 87/2013 - dr. zakon)
I - OSNOVNE ODREDBE
Član 1*
(Predmet)
(1) Zakon o radijacionoj i nuklearnoj bezbjednosti u Bosni i Hercegovini (u daljnjem tekstu: Zakon) reguliše sistem kontrole nad izvorima jonizujućeg zračenja, zaštitu ljudi, sadašnje i budućih generacija, kao i okoline od ekspozicije ili potencijalne ekspozicije jonizujućem zračenju.
(2) Ovaj zakon primjenjuje se na sve situacije koje sadrže ekspoziciju ili mogućnost ekspozicije jonizujućem zračenju, izuzev onih koje su isključene iz kontrole.
(3) (prestalo da važi)
Član 2
(Cilj)
Cilj ovog zakona je obezbijediti zaštitu od jonizujućeg zračenja - radijacionu i nuklearnu bezbjednost građana Bosne i Hercegovine na sljedeći način:
a) Uspostaviti i implementirati sistem koji omogućava razvoj i korišćenje izvora jonizujućeg zračenja u skladu sa zahtjevima za zaštitu zdravlja ljudi i bezbjednosti.
b) Uspostaviti i održavati regulatorni program za izvore jonizujućeg zračenja i time obezbijedi kompatibilnost sa međunarodnim standardima o bezbjednosti izvora zračenja i za zaštitu od jonizujućeg zračenja.
c) Osnovati državno regulatorno tijelo za radijacionu i nuklearnu bezbjednost sa odgovarajućim nizom funkcija i odgovornosti, te potrebnim resursima za uspostavljanje regulatorne kontrole.
Član 3*
(Definicije)
Termini i izrazi korišćeni u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
a) Vanredni događaj (akcident) - podrazumijeva događaj koji ima ili može da ima za posljedicu ozračenje, odnosno radioaktivnu kontaminaciju radne sredine, lica koja rade sa izvorima jonizujućeg zračenja, stanovništva ili materijalnih dobara, iznad granica utvrđenih propisima.
b) Podnosilac zahtjeva - pravno lice koje podnosi zahtjev regulatornom tijelu za dobijanje autorizacije za preduzimanje specifikovanih aktivnosti.
c) Autorizacija - dozvola koju je izdalo regulatorno tijelo pravnom licu koje je podnijelo zahtjev za obavljanje djelatnosti ili neke druge radnje. Autorizacija može imati oblik registracije ili licence.
d) Isključenje - isključenje pojedine kategorije ekspozicije iz okvira regulatorne kontrole na bazi nepodlijeganja regulatornoj kontroli.
e) Jonizujuće zračenje - za svrhe zaštite od zračenja, zračenje sposobno da proizvede jonske parove u biološkim materijalima.
f) Pravno lice - svaka organizacija, korporacija, društvo, firma, asocijacija, javna ili privatna institucija ili druga lica registrovana u skladu sa zakonom države, koja ili koji imaju odgovornost i dozvolu da preduzimaju svaku radnju po ovom zakonu.
g) Notifikacija - dokument koji pravno lice dostavlja regulatornom tijelu da ga obavijesti o svojoj namjeri da vrši neku djelatnost opisanu u ovom zakonu ili propisima.
h) Djelatnost - svaka aktivnost ljudi koja uključuje dodatne izvore ili puteve ekspozicije ili proširuje izlaganje na širi broj ljudi ili mijenja mrežu puteva ekspozicije od postojećih izvora, tako da se izlaganje ili vjerovatnoća ekspozicije ljudi zračenju povećava, kao i broj izloženih ljudi.
i) Zaštita od zračenja - zaštita ljudi od uticaja ekspozicije jonizujućem zračenju i sredstva za ostvarivanje ove zaštite.
j) Ekspozicija - proces izlaganja jonizujućem zračenju.
k) Potencijalna ekspozicija - ekspozicija za koju se ne očekuje da će se sigurno desiti, ali koja može biti rezultat nekog akcidenta sa izvorom zračenja, nekog događaja ili niza događaja za koje postoji vjerovatnoća da će se desiti, a koja uključuje kvarove opreme ili greške tokom rada.
l) Izuzeće - kada regulatorno tijelo odredi da izvor ili djelatnost ne treba da bude subjekat nekih ili svih aspekata regulatorne kontrole na bazi toga da je ekspozicija (uključujući potencijalnu ekspoziciju) od izvora ili djelatnosti premala da opravda primjenu ovih aspekata.
m) Inspekcija - ispitivanje, opservacija, mjerenje ili test preduzeti da se procijeni struktura sistema, komponente i materijali kao i operativne aktivnosti, tehnički proces, organizacioni proces, procedure i personalna kompetentnost.
n) Upravljanje radioaktivnim otpadom - sve administrativne i operativne aktivnosti koje uključuju rukovanje, predtretman, tretman, kondicioniranje, transport, skladištenje i konačno odlaganje radioaktivnog otpada.
o) Radijaciona bezbjednost - skup mjera s ciljem minimiziranja vjerovatnoće akcidenata sa izvorima zračenja i, u slučaju da se akcidenti dese, saniranje njihovih posljedica.
p) Regulatorno tijelo - organizuje ga vlada države (autoritet) za regulatornu namjenu radi zaštite od zračenja, te radijacione i nuklearne bezbjednosti.
r) Registracija - dozvola koju izdaje državna regulatorna agencija radi radijacione i nuklearne bezbjednosti za djelatnosti niskog ili srednjeg rizika za koju pravno lice odgovorno za djelatnost priprema i podnosi procjenu bezbjednosti. Obavljanje djelatnosti je pod odgovarajućim uslovima i ograničenjima. Zahtjevi za procjenu bezbjednosti su manje strogi od onih za licencu.
s) Licenca - dozvola koju izdaje državna regulatorna agencija za radijacionu i nuklearnu bezbjednost pravnom licu za obavljanje djelatnosti višeg ili visokog rizika, na osnovu procjene bezbjednosti i uz specifične zahtjeve i uslove koje mora da zadovolji vlasnik licence.
t) Operater - pravno lice koje podnosi zahtjev za autorizaciju za obavljanje djelatnosti (podnosilac zahtjeva, registrant i vlasnik licence).
u) Procjena bezbjednosti - pregled svih aspekata dizajna i rada izvora koji su relevantni za zaštitu od zračenja ljudi i za radijacionu bezbjednost, uključujući analizu zahtjeva za bezbjednost i zaštitu uspostavljenih u dizajnu i radu izvora i analizi rizika pridruženih normalnim uslovima i akcidentnim situacijama.
v) Bezbjednost radioaktivnih i nuklearnih materijala - mjere za sprečavanje nedozvoljenog pristupa izvoru, gubitka, krađe ili nedozvoljenog transfera radioaktivnog i nuklearnog materijala.
z) Medicinska ekspozicija - ekspozicija kojoj su podvrgnuti pacijenti u okviru njihove medicinske ili stomatološke dijagnostike (dijagnostička ekspozicija) ili terapije (terapijska ekspozicija); ili lica, osim profesionalno izloženih lica, koja dobrovoljno pomažu pacijentima, kao i dobrovoljci u programu biomedicinskog istraživanja koje uključuje njihova ekspozicija.
aa) Profesionalna ekspozicija - sve ekspozicije radnika u toku rada, izuzev ekspozicija koje su isključene iz međunarodnih standarda, te ekspozicija od izvora i djelatnosti koje su izuzete iz standarda.
bb) Ekspozicija stanovništva - ekspozicije pojedinaca iz kritične grupe stanovništva, izuzimajući svaku profesionalnu ili medicinsku ekspoziciju i normalno lokalno prirodno zračenje, ali uključujući ekspozicije od autorizovanih izvora i djelatnosti i iz interventnih situacija.
cc) Intervencija - svaka situacija koja ima za cilj smanjivanje ili sprečavanje vjerovatnoće ekspozicije izvora zračenja koji nije dio kontrolisane djelatnosti ili koji je van kontrole kao posljedica nekog akcidenta.
dd) Radioaktivni otpad - materijal koji, u bilo kojem fizičkom obliku, preostane od djelatnosti ili intervencija i za koji nije predviđena više nikakva upotreba, a koji sadrži ili je kontaminiran radioaktivnim supstancama i ima aktivnost ili koncentraciju aktivnosti višu od nivoa za oslobađanje od regulatornih zahtjeva i (ii) izlaganje koje nije isključeno od propisa.
ee) Regulatorna kontrola - bilo koji oblik kontrole ili propisa koji regulatorno tijelo primjenjuje na objekte ili aktivnosti iz razloga vezanih za zaštitu od zračenja, za bezbjednost izvora zračenja ili radioaktivnih izvora.
ff) Izvor zračenja - sve što može izazvati ekspoziciju zračenju, što obuhvata radioaktivni materijal i opremu koja generiše zračenje.
gg) Oprema koja generiše zračenje - uređaji koji tokom rada mogu proizvoditi ili emitovati zračenje.
hh) Nuklearna bezbjednost - skup mjera kojim se ublažavaju posljedice nuklearnog udesa u zemljama regije koje mogu imati uticaja na Bosnu i Hercegovinu.
ii) Nuklearni udes - događaj ili niz događaja koji su nastali pri radu nuklearnog objekta koji je prouzrokovao neku od posljedica koje se definišu kao vanredan događaj.
jj) (prestalo da važi)
kk) Nuklearni materijali: uranijum i torijum sa prirodnim izotopskim sastavom, uranijum sa smanjenim (osiromašeni uranijum) ili povećanim sadržajem izotopa 235, uranijum izotopskog sastava 233, plutonijum 239 i njegovi teži izotopi, industrijski proizvodi ili proizvodi od tih materijala, kao i drugi materijali koje utvrdi državno regulatorno tijelo nadležno za radijacionu i nuklearnu bezbjednost.
ll) Radioaktivni materijali: materijali (čvrsti, tečni ili gasoviti) koji emituju zračenje spontano, što uključuje akceleratorom proizvedene materijale, nusprodukt materijal, prirodni materijal, izvorni i specijalni nuklearni materijal.
mm) Izvorni materijaluključuje:
1) uranijum koji sadrži mješavinu izotopa koja se pojavljuje u prirodi,
2) uranijum osiromašen u izotopu 235,
3) torijum,
4) bilo koji od navedenih materijala u obliku metala, legure, hemijskog spoja ili koncentrata,
5) bilo koji drugi materijal koji sadrži jedan ili više navedenih elemenata u koncentraciji koju određuje državno regulatorno tijelo.
II - REGULATORNO TIJELO
Član 4
(Osnivanje Državne regulatorne agencije)
(1) S ciljem obavljanja upravnih i stručnih poslova u oblasti jonizujućeg zračenja osniva se Državna regulatorna agencija za radijacionu i nuklearnu bezbjednost (u daljnjem tekstu: Agencija).
(2) Agencija samostalno, u skladu sa zakonom i drugim propisima, vrši regulatornu kontrolu bezbjednosti izvora zračenja, bezbjednosti radioaktivnog otpada i bezbjednosti transporta.
(3) Agencija utvrđuje skup mjera kojima se ublažavaju posljedice nuklearnog udesa u zemljama regiona koje mogu imati uticaja na Bosnu i Hercegovinu. Skup mjera podrazumijeva planove evakuacije i smještaja stanovništva, dekontaminacije i druge mjere intervencije.
Član 5
(Status Agencije)
(1) Agencija je samostalna upravna organizacija.
(2) Agencija primjenjuje svoja ovlašćenja pod neposrednim nadzorom Savjeta ministara Bosne i Hercegovine.
(3) Agencija je nezavisna od drugih vladinih i nevladinih agencija i pravnih lica uključenih u promovisanje radijacionih tehnologija.
(4) Sjedište Agencije je u Sarajevu.
(5) U sastavu Agencije osnivaju se regionalne kancelarije u entitetu Republika Srpska, sa sjedištem u Banjoj Luci, i u entitetu Federacija Bosne i Hercegovine, sa sjedištem u Mostaru.
Član 6
(Finansiranje Agencije)
(1) Agencija se finansira iz Budžeta institucija Bosne i Hercegovine i međunarodnih obaveza Bosne i Hercegovine, te iz nezavisnih izvora.
(2) Finansiranje se vrši direktno Agenciji i ne zavisi od visine naplaćene takse za autorizacije, inspekciju ili od prekršajnih kazni.
(3) Direktor Agencije predložiće godišnji budžet na osnovu potreba za realizaciju regulatornog programa.
Član 7
(Direktor Agencije)
(1) Agencijom upravlja direktor kojeg imenuje Savjet ministara Bosne i Hercegovine, u skladu sa Zakonom o državnoj službi u institucijama Bosne i Hercegovine.
(2) Direktor Agencije ima dva zamjenika.
(3) Prava i dužnosti direktora i njegovih zamjenika utvrđena su zakonom i Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji Agencije.
Član 8
(Funkcije i nadležnosti Agencije)
Agencija ima ovlašćenja da:
a) definiše politiku u oblasti radijacione i nuklearne bezbjednosti, principe bezbjednosti i odgovarajuće kriterijume kao bazu za svoje regulatorne akcije;
b) priprema i donosi propise i uputstva na kojima se zasnivaju njene regulatorne akcije;
c) definiše ekspozicije zračenju koje se isključuju iz okvira propisa na osnovu toga što ne podliježu regulatornoj kontroli;
d) ustanovljava i implementira postupke za notifikaciju, autorizaciju, inspekciju i prisilno sprovođenje regulatornih zahtjeva;
e) zahtijeva da svaki operater sprovodi procjenu bezbjednosti;
f) ulazi u svako doba u prostor ili objekat radi obavljanja državne inspekcije bezbjednosti izvora zračenja;
g) izdaje, dopunjava, suspenduje ili oduzima i postavlja uslove autorizacije za uvoz, izvoz, proizvodnju, nabavku, prijem, posjedovanje, skladištenje, korišćenje, provoz, transport, održavanje, reciklažu i konačno odlaganje, kao i svaku drugu aktivnost u vezi sa izvorima jonizujućeg zračenja;
h) izdaje, dopunjava, suspenduje ili oduzima odobrenje tehničkim servisima za zaštitu od zračenja;
i) utvrđuje isključenja i izuzeća u vezi sa posjedovanjem i korišćenjem izvora zračenja i o tome izdaje odgovarajući dokument;
j) preduzima odgovarajuće mjere u slučaju radiološkog vanrednog događaja i nuklearnog udesa;
k) uspostavlja i održava Državni registar izvora jonizujućeg zračenja i lica izloženih jonizujućem zračenju, kao i izdatih dozvola;
l) sarađuje sa drugim tijelima uprave i drugim institucijama u odnosu na sadržaj rada Agencije;
m) ustanovljava odgovarajuće metode širenja javnih informacija o pitanjima jonizujućeg zračenja;
n) utvrđuje predlog iznosa taksi za izdavanje autorizacije, odnosno odobrenja, te se stara o naplati takse;
o) sarađuje sa drugim državama, Međunarodnom agencijom za atomsku energiju (IAEA) i drugim relevantnim međunarodnim organizacijama;
p) državni je partner Međunarodnoj agenciji za atomsku energiju;
r) zastupa Bosnu i Hercegovinu na međunarodnom nivou o pitanjima iz oblasti radijacione i nuklearne bezbjednosti;
s) preduzima potrebne mjere za bezbjednost radioaktivnih i nuklearnih materijala, u saradnji sa relevantnim državnim agencijama, i da traži od drugih nadležnih organa da vrše praćenje unutar države i na potrebnim kontrolnim mjestima, s ciljem otkrivanja izvora koji nisu pod regulatornom kontrolom;
t) da bude spremna da pomaže u hitnim situacijama i reaguje u skladu sa državnim akcionim planom u hitnim situacijama;
u) utvrđuje zvanične aranžmane sa drugim relevantnim agencijama uključenim u regulatorni proces;
v) daje mišljenja i preporuke za pristupanje međunarodnim konvencijama, kao i preporuke za usvajanje drugih međunarodnih dokumenata u oblasti radijacione i nuklearne bezbjednosti;
z) sprovodi obaveze koje je Bosna i Hercegovina preuzela prema međunarodnim konvencijama i bilateralnim sporazumima, a odnose se na radijacionu i nuklearnu bezbjednost i primjenu mjera zaštite u svrhu neširenja nuklearnog oružja.
Član 9
(Nadzor i izvještavanje)
(1) Agencija je odgovorna Savjetu ministara Bosne i Hercegovine za zakonito, potpuno, djelotvorno i profesionalno izvršenje funkcija i nadležnosti iz člana 8. ovog zakona.
(2) Izvještaj o stanju radijacione i nuklearne bezbjednosti Agencija najmanje jedanput godišnje dostavlja Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine.
Član 10
(Saradnja sa drugim tijelima i organizacijama)
(1) Na zahtjev Agencije, izvršna, upravna i druga tijela entiteta i kantona, te Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine obavezna su da dostave podatke, izvještaje i drugu dokumentaciju iz domena rada i odgovornosti Agencije.
(2) Entitetska ministarstva zdravlja mogu zahtijevati od Agencije ili posredstvom kancelarija u entitetima dostavljanje podataka iz njenog djelokruga.
Član 11
Agencija može da osnuje ad hok nezavisna tijela i komitete za rješavanje stručnih pitanja iz svoje nadležnosti.
Član 12
(Angažovanje konsultanata)
(1) Agencija može da koristi pojedine stručne konsultante koji ispunjavaju zahtjeve iz određenih oblasti s ciljem obezbjeđivanja sprovođenja ovog zakona.
(2) Posebnim aktom koji donosi direktor Agencije definiše se zahtjev iz stava (1) ovog člana (tehnički ili akademski), nezavisnost konsultanata, sukob interesa i dr.
III - USLOVI ZA OBAVLjANjE DJELATNOSTI
Član 13
(Sadržaj sistema autorizacije)
(1) Nijedna djelatnost neće biti uvedena, sprovođena, prekinuta ili zaustavljena, i nijedan izvor neće biti projektovan, proizveden, izgrađen ili sastavljen, nabavljen, uvezen ili izvezen, distribuiran, prodat, pozajmljen ili iznajmljen, posjedovan, smješten, pušten u rad, korišćen ili operativan, održavan ili popravljan, prenesen ili povučen iz upotrebe, rastavljen, uskladišten ili konačno odložen, osim u skladu sa relevantnim propisima o bezbjednosti izvora zračenja i/ili drugim zahtjevima koje utvrdi Agencija.
(2) Obaveza iz stava (1) ovog člana postoji sve dok se ekspozicija zračenju od takve djelatnosti ili izvora ne isključi iz sadržaja relevantnog propisa ili ukoliko Agencija takvu djelatnost ili izvor ne izuzme iz regulatorne kontrole, uključujući i zahtjeve za notifikaciju i autorizaciju.
Član 14
(Zahtjev za odobrenje)
(1) Zabranjeno je posjedovanje izvora zračenja i obavljanje djelatnosti sa izvorom zračenja bez odobrenja nadležnog državnog tijela.
(2) Svako pravno lice koje namjerava da obavlja djelatnosti ili da posjeduje izvor zračenja je obavezno da podnese Agenciji u sjedištu ili preko kancelarija u entitetima zahtjev za odobrenje koje mora da ima oblik registracije ili licence.
(3) Odobrenje iz stava (1) ovog člana izdaje se na određeni period, od jedne do pet godina, zavisno od vrste izvora jonizujućeg zračenja i zahtjeva za njegovo korišćenje.
(4) Agencija daje prethodnu saglasnost za nabavljanje izvora zračenja.
Član 15
(Primarna odgovornost)
(1) Primarnu odgovornost za bezbjednost izvora zračenja snose vlasnik licence i registrant. U skladu s tim, vlasnik licence i registrant odgovorni su za poštovanje zakonskih i svih podzakonskih akata kojima se reguliše radijaciona i nuklearna bezbjednost.
(2) Vlasnik licence je odgovoran za bezbjedno upravljanje radioaktivnim otpadom nastalim od obavljanja djelatnosti korišćenjem radioaktivnih izvora.
(3) Vlasnik licence i registrant, na zahtjev Agencije, ili na sopstvenu inicijativu, dostavljaju informacije vezane za aktivnosti sa izvorom jonizujućeg zračenja.
Član 16
(Propisi o radijacionoj i nuklearnoj bezbjednosti)
(1) Propise o bezbjednosti izvora zračenja, uključujući zahtjeve o profesionalnoj, medicinskoj ekspoziciji i ekspoziciji stanovništva, kao i zahtjeve za hitne situacije koje se odnose na sprovođenje ovog zakona, donosi direktor Agencije.
(2) Propise o bezbjednosti nuklearnih materijala, prometu, evidenciji i kontroli kao i bezbjednosti nuklearnih materijala, donosi direktor Agencije.
(3) Propise o nuklearnoj bezbjednosti donosi direktor Agencije.
Član 17
(Propisi o upravljanju radioaktivnim otpadom)
Propise o upravljanju radioaktivnim otpadom donosi direktor Agencije u skladu sa međunarodnim standardima.
Član 18
(Propisi o bezbjednom transportu radioaktivnih materijala)
Transport radioaktivnih materijala obavlja se u skladu sa zakonom i propisima o transportu radioaktivnih materijala koje izdaje Agencija.
IV - VANREDNI DOGAĐAJI, NUKLEARNI UDESI I NUKLEARNA ŠTETA
Član 19
(Hitne situacije)
(1) Na predlog Agencije, Savjet ministara Bosne i Hercegovine donijeće državni akcioni plan o hitnim slučajevima zaštite stanovništva od jonizujućeg zračenja u slučaju vanrednog događaja, nuklearnog udesa ili nastanka nuklearne štete.
(2) Državni akcioni plan iz stava (1) ovog člana revidiraće se i ažurirati prema potrebi, u odnosu na izvršenje plana iz oblasti zaštite od jonizujućeg zračenja, u skladu sa međunarodnim konvencijama.
(3) Agencija je dužna da, u skladu sa međunarodnim konvencijama, uključujući i Bečku konvenciju o građanskoj odgovornosti za nuklearne štete, sačini državni plan za nuklearnu bezbjednost u slučaju akcidenta na nuklearnim postrojenjima drugih zemalja, a koji mogu da utiču na stanje nuklearne bezbjednosti u Bosni i Hercegovini.
(4) Državni akcioni plan iz stava (1) ovog člana usvaja Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine na predlog Savjeta ministara Bosne i Hercegovine.
V - REGULATORNA INSPEKCIJA
Član 20
(Inspekcija)
(1) Sve oblasti regulatorne odgovornosti iz ovog zakona su u nadležnosti agencije u čijem je sastavu inspekcija za radijacionu i nuklearnu bezbjednost, koja poslove iz svoje nadležnosti obavlja posredstvom Agencije u sjedištu i kancelarija u entitetima.
(2) Agencija mora uspostaviti planirani i sistematski program inspekcije.
(3) Sadržaj inspekcije koja se izvodi u regulatornom procesu zavisi od potencijalne veličine ili prirode opasnosti vezane za djelatnost koja se kontroliše.
(4) Inspekcija koju sprovodi Agencija, najavljena ili nenajavljena, mora da bude kontinuirana aktivnost.
Član 21
(Inspektori za radijacionu i nuklearnu bezbjednost)
Kontrolu radijacione i nuklearne bezbjednosti vrše državni inspektori za radijacionu i nuklearnu bezbjednost.
Inspektori za radijacionu i nuklearnu bezbjednost su lica sa posebnim ovlašćenjima. Uslovi za izbor inspektora i sadržaj ovlašćenja utvrđuju se podzakonskim aktom.
U slučaju neposredne opasnosti po život i zdravlje ljudi, inspektor može da naloži privremene mjere. Žalba na rješenje o privremenim mjerama ne odlaže njihovo izvršenje.
VI - ODREDBE O KAZNAMA
Član 22
(Prekršaji i kazne)
Za prekršaj iz člana 10. ovog zakona - nedostavljanje podataka na zahtjev Agencije - pravno lice kazniće se novčanom kaznom u iznosu do 10.000 KM.
Član 23
(1) Za prekršaj iz člana 14. ovog zakona pravno lice kazniće se novčanom kaznom u iznosu od 10.000 do 30.000 KM ako:
a) počne da obavlja djelatnost sa izvorom zračenja bez odobrenja Agencije;
b) nastavi da obavlja djelatnosti nakon isteka perioda na koji je izdato odobrenje za korišćenje izvora jonizujućeg zračenja;
c) ako djelatnost koja se obavlja nije u skladu sa uslovima iz datog odobrenja.
(2) Za prekršaj naveden u stavu (1) ovog člana, osim novčane kazne, može se izreći mjera zabrane pravnom licu da obavlja djelatnost za period od jedne do tri godine.
(3) Za prekršaj iz stava (1) ovog člana odgovorno lice pravnog lica kazniće se novčanom kaznom u iznosu od 2.000 do 6.000 KM. U slučaju nastanka štete zbog nezakonitog rada, odgovornom licu može se izreći i mjera zabrane obavljanja djelatnosti sa izvorima jonizujućeg zračenja za period od jedne do tri godine.
Član 24
Propisom donesenim na osnovu zakona, a koji se odnosi na radijacionu i nuklearnu bezbjednost, upravljanje radioaktivnim otpadom, bezbjedan transport radioaktivnog otpada, te drugim podzakonskim aktima, utvrđuje se i odgovornost za prekršaj za nepridržavanje uslova utvrđenih tim propisom.
Član 25
Ovlašćeno lice Agencije dužno je da podnese krivičnu prijavu protiv odgovornog lica koje je nezakonitim postupcima izazvalo ili je moglo izazvati opasnost od akcidenta.
VII - PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Član 26
(Donošenje propisa)
U roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona, Agencija će donijeti propise o radijacionoj i nuklearnoj bezbjednosti, upravljanju radioaktivnim otpadom i o bezbjednom transportu radioaktivnog materijala.
Član 27
(Usaglašavanje zakonskih propisa)
(1) Sva odobrenja data za korišćenje izvora zračenja smatraju se privremenim na period od godinu dana, do kada se mora pribaviti odobrenje od Agencije u skladu sa ovim zakonom.
(2) U periodu od šest mjeseci, Savjet ministara Bosne i Hercegovine i vlade entiteta posebnim sporazumom riješiće pitanje opreme, inventara, sredstava za rad, arhive i dokumentacije, službenih prostorija i zaposlenih u regulatornim organima entiteta i inspektoratima.
(3) Propisi entiteta iz oblasti radijacione bezbjednosti prestaju da važe u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 28
(Imenovanje direktora Agencije)
(1) Agencija počinje da radi danom imenovanja direktora Agencije.
(2) U roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, Savjet ministara Bosne i Hercegovine imenovaće vršioca dužnosti direktora Agencije.
(3) Direktor Agencije donijeće interne propise u vezi sa organizacijom i funkcionisanjem Agencije u roku od tri mjeseca od dana njegovog imenovanja, uz saglasnost Savjeta ministara Bosne i Hercegovine.
Član 29
(Stupanje na snagu)
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku BiH".
("Sl. glasnik BiH", br. 88/2007 i 87/2013 - dr. zakon)
I - OSNOVNE ODREDBE
Član 1*
(Predmet)
(1) Zakon o radijacionoj i nuklearnoj bezbjednosti u Bosni i Hercegovini (u daljnjem tekstu: Zakon) reguliše sistem kontrole nad izvorima jonizujućeg zračenja, zaštitu ljudi, sadašnje i budućih generacija, kao i okoline od ekspozicije ili potencijalne ekspozicije jonizujućem zračenju.
(2) Ovaj zakon primjenjuje se na sve situacije koje sadrže ekspoziciju ili mogućnost ekspozicije jonizujućem zračenju, izuzev onih koje su isključene iz kontrole.
(3) (prestalo da važi)
Član 2
(Cilj)
Cilj ovog zakona je obezbijediti zaštitu od jonizujućeg zračenja - radijacionu i nuklearnu bezbjednost građana Bosne i Hercegovine na sljedeći način:
a) Uspostaviti i implementirati sistem koji omogućava razvoj i korišćenje izvora jonizujućeg zračenja u skladu sa zahtjevima za zaštitu zdravlja ljudi i bezbjednosti.
b) Uspostaviti i održavati regulatorni program za izvore jonizujućeg zračenja i time obezbijedi kompatibilnost sa međunarodnim standardima o bezbjednosti izvora zračenja i za zaštitu od jonizujućeg zračenja.
c) Osnovati državno regulatorno tijelo za radijacionu i nuklearnu bezbjednost sa odgovarajućim nizom funkcija i odgovornosti, te potrebnim resursima za uspostavljanje regulatorne kontrole.
Član 3*
(Definicije)
Termini i izrazi korišćeni u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
a) Vanredni događaj (akcident) - podrazumijeva događaj koji ima ili može da ima za posljedicu ozračenje, odnosno radioaktivnu kontaminaciju radne sredine, lica koja rade sa izvorima jonizujućeg zračenja, stanovništva ili materijalnih dobara, iznad granica utvrđenih propisima.
b) Podnosilac zahtjeva - pravno lice koje podnosi zahtjev regulatornom tijelu za dobijanje autorizacije za preduzimanje specifikovanih aktivnosti.
c) Autorizacija - dozvola koju je izdalo regulatorno tijelo pravnom licu koje je podnijelo zahtjev za obavljanje djelatnosti ili neke druge radnje. Autorizacija može imati oblik registracije ili licence.
d) Isključenje - isključenje pojedine kategorije ekspozicije iz okvira regulatorne kontrole na bazi nepodlijeganja regulatornoj kontroli.
e) Jonizujuće zračenje - za svrhe zaštite od zračenja, zračenje sposobno da proizvede jonske parove u biološkim materijalima.
f) Pravno lice - svaka organizacija, korporacija, društvo, firma, asocijacija, javna ili privatna institucija ili druga lica registrovana u skladu sa zakonom države, koja ili koji imaju odgovornost i dozvolu da preduzimaju svaku radnju po ovom zakonu.
g) Notifikacija - dokument koji pravno lice dostavlja regulatornom tijelu da ga obavijesti o svojoj namjeri da vrši neku djelatnost opisanu u ovom zakonu ili propisima.
h) Djelatnost - svaka aktivnost ljudi koja uključuje dodatne izvore ili puteve ekspozicije ili proširuje izlaganje na širi broj ljudi ili mijenja mrežu puteva ekspozicije od postojećih izvora, tako da se izlaganje ili vjerovatnoća ekspozicije ljudi zračenju povećava, kao i broj izloženih ljudi.
i) Zaštita od zračenja - zaštita ljudi od uticaja ekspozicije jonizujućem zračenju i sredstva za ostvarivanje ove zaštite.
j) Ekspozicija - proces izlaganja jonizujućem zračenju.
k) Potencijalna ekspozicija - ekspozicija za koju se ne očekuje da će se sigurno desiti, ali koja može biti rezultat nekog akcidenta sa izvorom zračenja, nekog događaja ili niza događaja za koje postoji vjerovatnoća da će se desiti, a koja uključuje kvarove opreme ili greške tokom rada.
l) Izuzeće - kada regulatorno tijelo odredi da izvor ili djelatnost ne treba da bude subjekat nekih ili svih aspekata regulatorne kontrole na bazi toga da je ekspozicija (uključujući potencijalnu ekspoziciju) od izvora ili djelatnosti premala da opravda primjenu ovih aspekata.
m) Inspekcija - ispitivanje, opservacija, mjerenje ili test preduzeti da se procijeni struktura sistema, komponente i materijali kao i operativne aktivnosti, tehnički proces, organizacioni proces, procedure i personalna kompetentnost.
n) Upravljanje radioaktivnim otpadom - sve administrativne i operativne aktivnosti koje uključuju rukovanje, predtretman, tretman, kondicioniranje, transport, skladištenje i konačno odlaganje radioaktivnog otpada.
o) Radijaciona bezbjednost - skup mjera s ciljem minimiziranja vjerovatnoće akcidenata sa izvorima zračenja i, u slučaju da se akcidenti dese, saniranje njihovih posljedica.
p) Regulatorno tijelo - organizuje ga vlada države (autoritet) za regulatornu namjenu radi zaštite od zračenja, te radijacione i nuklearne bezbjednosti.
r) Registracija - dozvola koju izdaje državna regulatorna agencija radi radijacione i nuklearne bezbjednosti za djelatnosti niskog ili srednjeg rizika za koju pravno lice odgovorno za djelatnost priprema i podnosi procjenu bezbjednosti. Obavljanje djelatnosti je pod odgovarajućim uslovima i ograničenjima. Zahtjevi za procjenu bezbjednosti su manje strogi od onih za licencu.
s) Licenca - dozvola koju izdaje državna regulatorna agencija za radijacionu i nuklearnu bezbjednost pravnom licu za obavljanje djelatnosti višeg ili visokog rizika, na osnovu procjene bezbjednosti i uz specifične zahtjeve i uslove koje mora da zadovolji vlasnik licence.
t) Operater - pravno lice koje podnosi zahtjev za autorizaciju za obavljanje djelatnosti (podnosilac zahtjeva, registrant i vlasnik licence).
u) Procjena bezbjednosti - pregled svih aspekata dizajna i rada izvora koji su relevantni za zaštitu od zračenja ljudi i za radijacionu bezbjednost, uključujući analizu zahtjeva za bezbjednost i zaštitu uspostavljenih u dizajnu i radu izvora i analizi rizika pridruženih normalnim uslovima i akcidentnim situacijama.
v) Bezbjednost radioaktivnih i nuklearnih materijala - mjere za sprečavanje nedozvoljenog pristupa izvoru, gubitka, krađe ili nedozvoljenog transfera radioaktivnog i nuklearnog materijala.
z) Medicinska ekspozicija - ekspozicija kojoj su podvrgnuti pacijenti u okviru njihove medicinske ili stomatološke dijagnostike (dijagnostička ekspozicija) ili terapije (terapijska ekspozicija); ili lica, osim profesionalno izloženih lica, koja dobrovoljno pomažu pacijentima, kao i dobrovoljci u programu biomedicinskog istraživanja koje uključuje njihova ekspozicija.
aa) Profesionalna ekspozicija - sve ekspozicije radnika u toku rada, izuzev ekspozicija koje su isključene iz međunarodnih standarda, te ekspozicija od izvora i djelatnosti koje su izuzete iz standarda.
bb) Ekspozicija stanovništva - ekspozicije pojedinaca iz kritične grupe stanovništva, izuzimajući svaku profesionalnu ili medicinsku ekspoziciju i normalno lokalno prirodno zračenje, ali uključujući ekspozicije od autorizovanih izvora i djelatnosti i iz interventnih situacija.
cc) Intervencija - svaka situacija koja ima za cilj smanjivanje ili sprečavanje vjerovatnoće ekspozicije izvora zračenja koji nije dio kontrolisane djelatnosti ili koji je van kontrole kao posljedica nekog akcidenta.
dd) Radioaktivni otpad - materijal koji, u bilo kojem fizičkom obliku, preostane od djelatnosti ili intervencija i za koji nije predviđena više nikakva upotreba, a koji sadrži ili je kontaminiran radioaktivnim supstancama i ima aktivnost ili koncentraciju aktivnosti višu od nivoa za oslobađanje od regulatornih zahtjeva i (ii) izlaganje koje nije isključeno od propisa.
ee) Regulatorna kontrola - bilo koji oblik kontrole ili propisa koji regulatorno tijelo primjenjuje na objekte ili aktivnosti iz razloga vezanih za zaštitu od zračenja, za bezbjednost izvora zračenja ili radioaktivnih izvora.
ff) Izvor zračenja - sve što može izazvati ekspoziciju zračenju, što obuhvata radioaktivni materijal i opremu koja generiše zračenje.
gg) Oprema koja generiše zračenje - uređaji koji tokom rada mogu proizvoditi ili emitovati zračenje.
hh) Nuklearna bezbjednost - skup mjera kojim se ublažavaju posljedice nuklearnog udesa u zemljama regije koje mogu imati uticaja na Bosnu i Hercegovinu.
ii) Nuklearni udes - događaj ili niz događaja koji su nastali pri radu nuklearnog objekta koji je prouzrokovao neku od posljedica koje se definišu kao vanredan događaj.
jj) (prestalo da važi)
kk) Nuklearni materijali: uranijum i torijum sa prirodnim izotopskim sastavom, uranijum sa smanjenim (osiromašeni uranijum) ili povećanim sadržajem izotopa 235, uranijum izotopskog sastava 233, plutonijum 239 i njegovi teži izotopi, industrijski proizvodi ili proizvodi od tih materijala, kao i drugi materijali koje utvrdi državno regulatorno tijelo nadležno za radijacionu i nuklearnu bezbjednost.
ll) Radioaktivni materijali: materijali (čvrsti, tečni ili gasoviti) koji emituju zračenje spontano, što uključuje akceleratorom proizvedene materijale, nusprodukt materijal, prirodni materijal, izvorni i specijalni nuklearni materijal.
mm) Izvorni materijaluključuje:
1) uranijum koji sadrži mješavinu izotopa koja se pojavljuje u prirodi,
2) uranijum osiromašen u izotopu 235,
3) torijum,
4) bilo koji od navedenih materijala u obliku metala, legure, hemijskog spoja ili koncentrata,
5) bilo koji drugi materijal koji sadrži jedan ili više navedenih elemenata u koncentraciji koju određuje državno regulatorno tijelo.
II - REGULATORNO TIJELO
Član 4
(Osnivanje Državne regulatorne agencije)
(1) S ciljem obavljanja upravnih i stručnih poslova u oblasti jonizujućeg zračenja osniva se Državna regulatorna agencija za radijacionu i nuklearnu bezbjednost (u daljnjem tekstu: Agencija).
(2) Agencija samostalno, u skladu sa zakonom i drugim propisima, vrši regulatornu kontrolu bezbjednosti izvora zračenja, bezbjednosti radioaktivnog otpada i bezbjednosti transporta.
(3) Agencija utvrđuje skup mjera kojima se ublažavaju posljedice nuklearnog udesa u zemljama regiona koje mogu imati uticaja na Bosnu i Hercegovinu. Skup mjera podrazumijeva planove evakuacije i smještaja stanovništva, dekontaminacije i druge mjere intervencije.
Član 5
(Status Agencije)
(1) Agencija je samostalna upravna organizacija.
(2) Agencija primjenjuje svoja ovlašćenja pod neposrednim nadzorom Savjeta ministara Bosne i Hercegovine.
(3) Agencija je nezavisna od drugih vladinih i nevladinih agencija i pravnih lica uključenih u promovisanje radijacionih tehnologija.
(4) Sjedište Agencije je u Sarajevu.
(5) U sastavu Agencije osnivaju se regionalne kancelarije u entitetu Republika Srpska, sa sjedištem u Banjoj Luci, i u entitetu Federacija Bosne i Hercegovine, sa sjedištem u Mostaru.
Član 6
(Finansiranje Agencije)
(1) Agencija se finansira iz Budžeta institucija Bosne i Hercegovine i međunarodnih obaveza Bosne i Hercegovine, te iz nezavisnih izvora.
(2) Finansiranje se vrši direktno Agenciji i ne zavisi od visine naplaćene takse za autorizacije, inspekciju ili od prekršajnih kazni.
(3) Direktor Agencije predložiće godišnji budžet na osnovu potreba za realizaciju regulatornog programa.
Član 7
(Direktor Agencije)
(1) Agencijom upravlja direktor kojeg imenuje Savjet ministara Bosne i Hercegovine, u skladu sa Zakonom o državnoj službi u institucijama Bosne i Hercegovine.
(2) Direktor Agencije ima dva zamjenika.
(3) Prava i dužnosti direktora i njegovih zamjenika utvrđena su zakonom i Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji Agencije.
Član 8
(Funkcije i nadležnosti Agencije)
Agencija ima ovlašćenja da:
a) definiše politiku u oblasti radijacione i nuklearne bezbjednosti, principe bezbjednosti i odgovarajuće kriterijume kao bazu za svoje regulatorne akcije;
b) priprema i donosi propise i uputstva na kojima se zasnivaju njene regulatorne akcije;
c) definiše ekspozicije zračenju koje se isključuju iz okvira propisa na osnovu toga što ne podliježu regulatornoj kontroli;
d) ustanovljava i implementira postupke za notifikaciju, autorizaciju, inspekciju i prisilno sprovođenje regulatornih zahtjeva;
e) zahtijeva da svaki operater sprovodi procjenu bezbjednosti;
f) ulazi u svako doba u prostor ili objekat radi obavljanja državne inspekcije bezbjednosti izvora zračenja;
g) izdaje, dopunjava, suspenduje ili oduzima i postavlja uslove autorizacije za uvoz, izvoz, proizvodnju, nabavku, prijem, posjedovanje, skladištenje, korišćenje, provoz, transport, održavanje, reciklažu i konačno odlaganje, kao i svaku drugu aktivnost u vezi sa izvorima jonizujućeg zračenja;
h) izdaje, dopunjava, suspenduje ili oduzima odobrenje tehničkim servisima za zaštitu od zračenja;
i) utvrđuje isključenja i izuzeća u vezi sa posjedovanjem i korišćenjem izvora zračenja i o tome izdaje odgovarajući dokument;
j) preduzima odgovarajuće mjere u slučaju radiološkog vanrednog događaja i nuklearnog udesa;
k) uspostavlja i održava Državni registar izvora jonizujućeg zračenja i lica izloženih jonizujućem zračenju, kao i izdatih dozvola;
l) sarađuje sa drugim tijelima uprave i drugim institucijama u odnosu na sadržaj rada Agencije;
m) ustanovljava odgovarajuće metode širenja javnih informacija o pitanjima jonizujućeg zračenja;
n) utvrđuje predlog iznosa taksi za izdavanje autorizacije, odnosno odobrenja, te se stara o naplati takse;
o) sarađuje sa drugim državama, Međunarodnom agencijom za atomsku energiju (IAEA) i drugim relevantnim međunarodnim organizacijama;
p) državni je partner Međunarodnoj agenciji za atomsku energiju;
r) zastupa Bosnu i Hercegovinu na međunarodnom nivou o pitanjima iz oblasti radijacione i nuklearne bezbjednosti;
s) preduzima potrebne mjere za bezbjednost radioaktivnih i nuklearnih materijala, u saradnji sa relevantnim državnim agencijama, i da traži od drugih nadležnih organa da vrše praćenje unutar države i na potrebnim kontrolnim mjestima, s ciljem otkrivanja izvora koji nisu pod regulatornom kontrolom;
t) da bude spremna da pomaže u hitnim situacijama i reaguje u skladu sa državnim akcionim planom u hitnim situacijama;
u) utvrđuje zvanične aranžmane sa drugim relevantnim agencijama uključenim u regulatorni proces;
v) daje mišljenja i preporuke za pristupanje međunarodnim konvencijama, kao i preporuke za usvajanje drugih međunarodnih dokumenata u oblasti radijacione i nuklearne bezbjednosti;
z) sprovodi obaveze koje je Bosna i Hercegovina preuzela prema međunarodnim konvencijama i bilateralnim sporazumima, a odnose se na radijacionu i nuklearnu bezbjednost i primjenu mjera zaštite u svrhu neširenja nuklearnog oružja.
Član 9
(Nadzor i izvještavanje)
(1) Agencija je odgovorna Savjetu ministara Bosne i Hercegovine za zakonito, potpuno, djelotvorno i profesionalno izvršenje funkcija i nadležnosti iz člana 8. ovog zakona.
(2) Izvještaj o stanju radijacione i nuklearne bezbjednosti Agencija najmanje jedanput godišnje dostavlja Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine.
Član 10
(Saradnja sa drugim tijelima i organizacijama)
(1) Na zahtjev Agencije, izvršna, upravna i druga tijela entiteta i kantona, te Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine obavezna su da dostave podatke, izvještaje i drugu dokumentaciju iz domena rada i odgovornosti Agencije.
(2) Entitetska ministarstva zdravlja mogu zahtijevati od Agencije ili posredstvom kancelarija u entitetima dostavljanje podataka iz njenog djelokruga.
Član 11
Agencija može da osnuje ad hok nezavisna tijela i komitete za rješavanje stručnih pitanja iz svoje nadležnosti.
Član 12
(Angažovanje konsultanata)
(1) Agencija može da koristi pojedine stručne konsultante koji ispunjavaju zahtjeve iz određenih oblasti s ciljem obezbjeđivanja sprovođenja ovog zakona.
(2) Posebnim aktom koji donosi direktor Agencije definiše se zahtjev iz stava (1) ovog člana (tehnički ili akademski), nezavisnost konsultanata, sukob interesa i dr.
III - USLOVI ZA OBAVLjANjE DJELATNOSTI
Član 13
(Sadržaj sistema autorizacije)
(1) Nijedna djelatnost neće biti uvedena, sprovođena, prekinuta ili zaustavljena, i nijedan izvor neće biti projektovan, proizveden, izgrađen ili sastavljen, nabavljen, uvezen ili izvezen, distribuiran, prodat, pozajmljen ili iznajmljen, posjedovan, smješten, pušten u rad, korišćen ili operativan, održavan ili popravljan, prenesen ili povučen iz upotrebe, rastavljen, uskladišten ili konačno odložen, osim u skladu sa relevantnim propisima o bezbjednosti izvora zračenja i/ili drugim zahtjevima koje utvrdi Agencija.
(2) Obaveza iz stava (1) ovog člana postoji sve dok se ekspozicija zračenju od takve djelatnosti ili izvora ne isključi iz sadržaja relevantnog propisa ili ukoliko Agencija takvu djelatnost ili izvor ne izuzme iz regulatorne kontrole, uključujući i zahtjeve za notifikaciju i autorizaciju.
Član 14
(Zahtjev za odobrenje)
(1) Zabranjeno je posjedovanje izvora zračenja i obavljanje djelatnosti sa izvorom zračenja bez odobrenja nadležnog državnog tijela.
(2) Svako pravno lice koje namjerava da obavlja djelatnosti ili da posjeduje izvor zračenja je obavezno da podnese Agenciji u sjedištu ili preko kancelarija u entitetima zahtjev za odobrenje koje mora da ima oblik registracije ili licence.
(3) Odobrenje iz stava (1) ovog člana izdaje se na određeni period, od jedne do pet godina, zavisno od vrste izvora jonizujućeg zračenja i zahtjeva za njegovo korišćenje.
(4) Agencija daje prethodnu saglasnost za nabavljanje izvora zračenja.
Član 15
(Primarna odgovornost)
(1) Primarnu odgovornost za bezbjednost izvora zračenja snose vlasnik licence i registrant. U skladu s tim, vlasnik licence i registrant odgovorni su za poštovanje zakonskih i svih podzakonskih akata kojima se reguliše radijaciona i nuklearna bezbjednost.
(2) Vlasnik licence je odgovoran za bezbjedno upravljanje radioaktivnim otpadom nastalim od obavljanja djelatnosti korišćenjem radioaktivnih izvora.
(3) Vlasnik licence i registrant, na zahtjev Agencije, ili na sopstvenu inicijativu, dostavljaju informacije vezane za aktivnosti sa izvorom jonizujućeg zračenja.
Član 16
(Propisi o radijacionoj i nuklearnoj bezbjednosti)
(1) Propise o bezbjednosti izvora zračenja, uključujući zahtjeve o profesionalnoj, medicinskoj ekspoziciji i ekspoziciji stanovništva, kao i zahtjeve za hitne situacije koje se odnose na sprovođenje ovog zakona, donosi direktor Agencije.
(2) Propise o bezbjednosti nuklearnih materijala, prometu, evidenciji i kontroli kao i bezbjednosti nuklearnih materijala, donosi direktor Agencije.
(3) Propise o nuklearnoj bezbjednosti donosi direktor Agencije.
Član 17
(Propisi o upravljanju radioaktivnim otpadom)
Propise o upravljanju radioaktivnim otpadom donosi direktor Agencije u skladu sa međunarodnim standardima.
Član 18
(Propisi o bezbjednom transportu radioaktivnih materijala)
Transport radioaktivnih materijala obavlja se u skladu sa zakonom i propisima o transportu radioaktivnih materijala koje izdaje Agencija.
IV - VANREDNI DOGAĐAJI, NUKLEARNI UDESI I NUKLEARNA ŠTETA
Član 19
(Hitne situacije)
(1) Na predlog Agencije, Savjet ministara Bosne i Hercegovine donijeće državni akcioni plan o hitnim slučajevima zaštite stanovništva od jonizujućeg zračenja u slučaju vanrednog događaja, nuklearnog udesa ili nastanka nuklearne štete.
(2) Državni akcioni plan iz stava (1) ovog člana revidiraće se i ažurirati prema potrebi, u odnosu na izvršenje plana iz oblasti zaštite od jonizujućeg zračenja, u skladu sa međunarodnim konvencijama.
(3) Agencija je dužna da, u skladu sa međunarodnim konvencijama, uključujući i Bečku konvenciju o građanskoj odgovornosti za nuklearne štete, sačini državni plan za nuklearnu bezbjednost u slučaju akcidenta na nuklearnim postrojenjima drugih zemalja, a koji mogu da utiču na stanje nuklearne bezbjednosti u Bosni i Hercegovini.
(4) Državni akcioni plan iz stava (1) ovog člana usvaja Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine na predlog Savjeta ministara Bosne i Hercegovine.
V - REGULATORNA INSPEKCIJA
Član 20
(Inspekcija)
(1) Sve oblasti regulatorne odgovornosti iz ovog zakona su u nadležnosti agencije u čijem je sastavu inspekcija za radijacionu i nuklearnu bezbjednost, koja poslove iz svoje nadležnosti obavlja posredstvom Agencije u sjedištu i kancelarija u entitetima.
(2) Agencija mora uspostaviti planirani i sistematski program inspekcije.
(3) Sadržaj inspekcije koja se izvodi u regulatornom procesu zavisi od potencijalne veličine ili prirode opasnosti vezane za djelatnost koja se kontroliše.
(4) Inspekcija koju sprovodi Agencija, najavljena ili nenajavljena, mora da bude kontinuirana aktivnost.
Član 21
(Inspektori za radijacionu i nuklearnu bezbjednost)
Kontrolu radijacione i nuklearne bezbjednosti vrše državni inspektori za radijacionu i nuklearnu bezbjednost.
Inspektori za radijacionu i nuklearnu bezbjednost su lica sa posebnim ovlašćenjima. Uslovi za izbor inspektora i sadržaj ovlašćenja utvrđuju se podzakonskim aktom.
U slučaju neposredne opasnosti po život i zdravlje ljudi, inspektor može da naloži privremene mjere. Žalba na rješenje o privremenim mjerama ne odlaže njihovo izvršenje.
VI - ODREDBE O KAZNAMA
Član 22
(Prekršaji i kazne)
Za prekršaj iz člana 10. ovog zakona - nedostavljanje podataka na zahtjev Agencije - pravno lice kazniće se novčanom kaznom u iznosu do 10.000 KM.
Član 23
(1) Za prekršaj iz člana 14. ovog zakona pravno lice kazniće se novčanom kaznom u iznosu od 10.000 do 30.000 KM ako:
a) počne da obavlja djelatnost sa izvorom zračenja bez odobrenja Agencije;
b) nastavi da obavlja djelatnosti nakon isteka perioda na koji je izdato odobrenje za korišćenje izvora jonizujućeg zračenja;
c) ako djelatnost koja se obavlja nije u skladu sa uslovima iz datog odobrenja.
(2) Za prekršaj naveden u stavu (1) ovog člana, osim novčane kazne, može se izreći mjera zabrane pravnom licu da obavlja djelatnost za period od jedne do tri godine.
(3) Za prekršaj iz stava (1) ovog člana odgovorno lice pravnog lica kazniće se novčanom kaznom u iznosu od 2.000 do 6.000 KM. U slučaju nastanka štete zbog nezakonitog rada, odgovornom licu može se izreći i mjera zabrane obavljanja djelatnosti sa izvorima jonizujućeg zračenja za period od jedne do tri godine.
Član 24
Propisom donesenim na osnovu zakona, a koji se odnosi na radijacionu i nuklearnu bezbjednost, upravljanje radioaktivnim otpadom, bezbjedan transport radioaktivnog otpada, te drugim podzakonskim aktima, utvrđuje se i odgovornost za prekršaj za nepridržavanje uslova utvrđenih tim propisom.
Član 25
Ovlašćeno lice Agencije dužno je da podnese krivičnu prijavu protiv odgovornog lica koje je nezakonitim postupcima izazvalo ili je moglo izazvati opasnost od akcidenta.
VII - PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Član 26
(Donošenje propisa)
U roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona, Agencija će donijeti propise o radijacionoj i nuklearnoj bezbjednosti, upravljanju radioaktivnim otpadom i o bezbjednom transportu radioaktivnog materijala.
Član 27
(Usaglašavanje zakonskih propisa)
(1) Sva odobrenja data za korišćenje izvora zračenja smatraju se privremenim na period od godinu dana, do kada se mora pribaviti odobrenje od Agencije u skladu sa ovim zakonom.
(2) U periodu od šest mjeseci, Savjet ministara Bosne i Hercegovine i vlade entiteta posebnim sporazumom riješiće pitanje opreme, inventara, sredstava za rad, arhive i dokumentacije, službenih prostorija i zaposlenih u regulatornim organima entiteta i inspektoratima.
(3) Propisi entiteta iz oblasti radijacione bezbjednosti prestaju da važe u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 28
(Imenovanje direktora Agencije)
(1) Agencija počinje da radi danom imenovanja direktora Agencije.
(2) U roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, Savjet ministara Bosne i Hercegovine imenovaće vršioca dužnosti direktora Agencije.
(3) Direktor Agencije donijeće interne propise u vezi sa organizacijom i funkcionisanjem Agencije u roku od tri mjeseca od dana njegovog imenovanja, uz saglasnost Savjeta ministara Bosne i Hercegovine.
Član 29
(Stupanje na snagu)
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku BiH".
