Prijedlog zakona o izmjeni i dopini Zakona o notarima Republike Srpske - 2019

REPUBLIKA SRPSKA
VLADA

PRIJEDLOG
(po hitnom postupku)



ZAKON O IZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O NOTARIMA
Banja Luka, avgust 2019. godine

Prijedlog
(po hitnom postupku)

ZAKON O IZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O NOTARIMA

Član 1.

U Zakonu o notarima („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 86/04, 2/05, 74/05, 76/05, 91/06, 37/07, 50/10, 78/11, 20/14 i 68/17), u članu 20. u stavu 1. tačka 1. mijenja se i glasi:
„1. da je državljanin Bosne i Hercegovine,“.

Član 2.

Član 22. mijenja se i glasi:

„Konkurs za izbor notara
(1) Izbor notara vrši se putem javnog konkursa, koji objavljuje i sprovodi Ministarstvo.
(2) Konkurs mora da sadrži uslove za obavljanje službe notara, službeno sjedište za koje se vrši izbor notara, kao i rok za podnošenje prijava.
(3) Konkurs se objavljuje u najmanje jednom dnevnom listu, ’Službenom glasniku Republike Srpske’ i na internet stranici Ministarstva.
(4) Konkurs ostaje otvoren 30 dana od dana posljednjeg objavljivanja iz stava 3. ovog člana.
(5) Neblagovremene, nerazumljive ili nepotpune prijave, na prijedlog Komisije za izbor notara (u daljem tekstu: Komisija), odbacuje Ministarstvo zaključkom protiv koga je dopuštena posebna žalba.
(6) Žalba se podnosi ministru u roku od tri dana od dana prijema zaključka i ona odgađa izvršenje zaključka.“

Član 3.

Član 23. mijenja se i glasi:

„Izbor notara
(1) Za sprovođenje postupka za izbor notara ministar rješenjem imenuje Komisiju, koju čini pet članova, od kojih dva člana predlaže predsjednik Vlade, jednog člana predsjednik Vrhovnog suda Republike Srpske i dva člana predlaže Ministarstvo, pri čemu u Komisiji moraju biti zastupljeni predstavnici konstitutivnih naroda i Ostalih.
(2) Komisija bira predsjedavajućeg između svojih članova i donosi poslovnik o radu većinom glasova.
(3) U slučaju postojanja sukoba interesa (srodnik po krvi u pravoj liniji, u pobočnoj liniji do četvrtog stepena zaključno, bračni drug ili srodnik po tazbini do drugog stepena zaključno, pa i onda kada je brak prestao, prijateljski odnosi, pristrasnost po bilo kojoj osnovi), a koji može dovesti u pitanje objektivnost i nepristrasnost rada, član Komisije ne može učestvovati u radu Komisije.
(4) Ukoliko se utvrdi postojanje sukoba interesa iz stava 3. ovog člana, zamjena člana Komisije vrši se po istom postupku po kojem se član i imenuje.
(5) Sastav Komisije i spisak prijavljenih kandidata za izbor notara Ministarstvo objavljuje na svojoj internet stranici, najkasnije tri dana prije zakazanog intervjua.
(6) Postupak za izbor notara podrazumijeva, na isti način za sve kandidate, provjeru ispunjavanja uslova javnog konkursa i ulazni intervju sa kandidatom, pri čemu se uzima u obzir uspjeh na notarskom ispitu i vrsta pravnih poslova na kojima je kandidat radio.
(7) Ukoliko kandidati nakon bodovanja kriterijuma iz stava 6. ovog člana imaju jednak broj bodova, prilikom izbora notara vodiće se računa o nacionalnoj zastupljenosti konstitutivnih naroda i Ostalih u službenom sjedištu notara.
(8) Rješenje o izboru notara, na prijedlog Komisije, donosi ministar.
(9) Obavještenje sa rješenjem o izboru notara dostavlja se svim kandidatima koji su pristupili ulaznom intervjuu i protiv rješenja se može izjaviti žalba ministru u roku od osam dana od dana prijema rješenja.
(10) Žalba iz stava 9. ovog člana odgađa izvršenje rješenja, a o žalbi odlučuje ministar rješenjem u roku od 15 dana od dana prijema žalbe.
(11) Rješenje kojim je odlučeno o žalbi je konačno i protiv njega se može pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
(12) Postupak za sprovođenje konkursa za izbor notara detaljnije se propisuje pravilnikom koji donosi ministar.“

Član 4.

U članu 30. stav 4. mijenja se i glasi:
„(4) Vršilac dužnosti notara ima sva prava i obaveze kao i notar, u skladu sa ovim zakonom.“
St. 5, 6, 7, 8. i 9. brišu se.

Član 5.

U članu 33. stav 1. mijenja se i glasi:
„(1) Kriterijume za utvrđivanje potrebnog broja notarskih pomoćnika određuje Notarska komora.“

Član 6.

U članu 34. u stavu 2. riječi: „ukoliko su za to ispunjeni uslovi iz člana 33. stav 1. ovog zakona, a to se utvrđuje nakon prijema godišnjih izvještaja o službenoj djelatnosti notara“ zamjenjuju se riječima: „po prethodno dostavljenom zahtjevu Notarske komore i saglasnosti notara kod kojeg se izbor vrši“.
U stavu 3. poslije riječi: „notarskog pomoćnika“ briše se zapeta i dodaje riječ: „i“, a riječi: „i rok za obavještenje kandidata o rezultatu konkursa“ brišu se.

Član 7.

Član 35. mijenja se i glasi:


„Postupak izbora notarskog pomoćnika
(1) Za sprovođenje postupka za izbor notarskog pomoćnika, ministar rješenjem imenuje komisiju za izbor notarskog pomoćnika, koju čini pet članova, od kojih jednog člana predlaže Notarska komora, jednog člana notar kod kojeg se izbor vrši i tri člana predlaže Ministarstvo.
(2) Komisija iz stava 1. ovog člana bira predsjedavajućeg između svojih članova i donosi poslovnik o radu većinom glasova.
(3) U slučaju postojanja sukoba interesa (srodnik po krvi u pravoj liniji, u pobočnoj liniji do četvrtog stepena zaključno, bračni drug ili srodnik po tazbini do drugog stepena zaključno, pa i onda kada je brak prestao, prijateljski odnosi, pristrasnost po bilo kojoj osnovi), a koji može dovesti u pitanje objektivnost i nepristrasnost rada, član komisije ne može učestvovati u radu komisije.
(4) Ukoliko se utvrdi postojanje sukoba interesa iz stava 3. ovog člana, zamjena člana komisije vrši se po istom postupku po kojem se član i imenuje.
(5) Sastav komisije iz stava 1. ovog člana i spisak prijavljenih kandidata za izbor notarskog pomoćnika Ministarstvo će objaviti na svojoj internet stranici, najkasnije tri dana prije zakazanog intervjua.
(6) Neblagovremene, nerazumljive ili nepotpune prijave, na prijedlog komisije, odbacuje Ministarstvo zaključkom protiv koga je dopuštena posebna žalba.
(7) Žalba se podnosi ministru u roku od tri dana od dana prijema zaključka i ona odgađa izvršenje zaključka.
(8) Postupak za izbor notarskog pomoćnika podrazumijeva, na isti način za sve kandidate, provjeru ispunjavanja uslova javnog konkursa i ulazni intervju sa kandidatom, pri čemu se uzimaju u obzir uslovi propisani u članu 32. ovog zakona i vrsta pravnih poslova na kojima je kandidat radio.
(9) Ukoliko kandidati nakon bodovanja kriterijuma iz stava 8. ovog člana imaju jednak broj bodova, prilikom izbora notarskog pomoćnika vodiće se računa o nacionalnoj zastupljenosti konstitutivnih naroda i Ostalih u službenom sjedištu notara.
(10) Komisija iz stava 1. ovog člana dostavlja Ministarstvu rang-listu kandidata koji ispunjavaju uslove, koju Ministarstvo zajedno sa prijedlogom kandidata za notarskog pomoćnika dostavlja Notarskoj komori i notaru kod kojeg se vrši izbor.
(11) Rješenje o izboru notarskog pomoćnika, na prijedlog Ministarstva iz stava 10. ovog člana, donosi notar kod kojeg se izbor vrši, o čemu notar obavještava Ministarstvo u roku od 15 dana od dana prijema prijedloga.
(12) Obavještenje sa rješenjem o izboru notarskog pomoćnika dostavlja se svim kandidatima koji su pristupili ulaznom intervjuu i protiv rješenja se može izjaviti žalba ministru u roku od osam dana od dana prijema rješenja.
(13) Žalba iz stava 12. ovog člana odgađa izvršenje rješenja, a o žalbi odlučuje ministar rješenjem u roku od 15 dana od dana prijema žalbe.
(14) Rješenje kojim je odlučeno o žalbi je konačno i protiv njega se može pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
(15) Postupak za sprovođenje konkursa za izbor notarskog pomoćnika detaljnije se propisuje pravilnikom koji donosi ministar.“

Član 8.

U članu 36. u stavu 1. riječi: „od strane Notarske komore“ brišu se.

Član 9.

U članu 38. u stavu 1. riječi: „od Notarske komore“ brišu se.
St. 2. i 3. brišu se.

Član 10.

U članu 127a. stav 3. briše se.
Poslije stava 2. dodaju se novi st. 3, 4. i 5. koji glase:
„(3) Ministar, u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, donosi pravilnik kojim će propisati postupak za sprovođenje konkursa za izbor notara iz člana 23. stav 12. ovog zakona.
(4) Notarska komora, u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, donosi kriterijume za utvrđivanje potrebnog broja notarskih pomoćnika iz člana 33. stav 1. ovog zakona.
(5) Ministarstvo, u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona, donosi pravilnik kojim će propisati postupak za sprovođenje konkursa za izbor notarskih pomoćnika iz člana 35. stav 15. ovog zakona.“

Član 11.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“.



Broj: ___________________ PREDSJEDNIK
NARODNE SKUPŠTINE
Datum: __________________
Nedeljko Čubrilović








https://www.advokat.attorney/
















OBRAZLOŽENJE
PRIJEDLOGA ZAKONA O IZMJENAMA I DOPUNAMA
ZAKONA O NOTARIMA

(po hitnom postupku)

I USTAVNI OSNOV

Ustavni osnov za donošenje ovog zakona sadržan je u Amandmanu XXXII tačka 11. na član 68. Ustava Republike Srpske kojim je utvrđeno da Republika uređuje i obezbjeđuje sistem javnih službi, kao i u članu 70. stav 1. tačka 2. Ustava Republike Srpske, prema kojem Narodna skupština Republike Srpske donosi zakone, druge propise i opšte akte.

II USKLAĐENOST SA USTAVOM, PRAVNIM SISTEMOM I
PRAVILIMA NORMATIVNOPRAVNE TEHNIKE

Prema Mišljenju Republičkog sekretarijata za zakonodavstvo broj: 22.02-020-2955/19 od 23. avgusta 2019. godine Ustavni osnov za donošenje ovog zakona sadržan je u Amandmanu XXXII stav 1. tačka 11. na član 68. Ustava Republike Srpske, kojim je utvrđeno da Republika uređuje i obezbjeđuje sistem javnih službi i u članu 70. stav 1. tačka 2. Ustava Republike Srpske, prema kojem Narodna skupština Republike Srpske donosi zakone, druge propise i opšte akte.
Ovim zakonom predviđene su izmjene koje se odnose na uslove za izbor notara i način utvrđivanja broja potrebnih notarskih pomoćnika, te su izmijenjene odredbe koje se odnose na sprovođenje procedure za izbor notara i notarskih pomoćnika.
Obrađivač Zakona je u skladu sa članom 41. stav 1. t. 5) i 6) Pravila za izradu zakona i drugih propisa Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 24/14) u Obrazloženju Zakona naveo razloge za donošenje ovog zakona, kao i razloge za donošenje zakona po hitnom postupku.
Kao osnovni razlog za donošenje ovog zakona, navodi se sprovođenje Odluke Ustavnog suda Republike Srpske broj U-94/17 od 28. novembra 2018. godine („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 113/18), kojom je utvrđeno da odredbe člana 20. tačka 1, člana 33. stav 1. i člana 38. stav 2. Zakona o notarima („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 86/04, 2/05, 74/05, 76/05, 91/06, 37/07, 50/10, 78/11, 20/14 i 68/17) nisu u saglasnosti sa Ustavom. Odredbama koje su proglašene neustavnim bili su propisani jedan od uslova za obavljanje službe notara, način utvrđivanja potrebnog broja notarskih pomoćnika i kriterijumi za određivanje plate notarskog pomoćnika.
Obrađivač navodi da je ovaj zakon potrebno donijeti po hitnom postupku jer Ministarstvo pravde, utvrđivanjem neustavnosti člana 20. tačka 1. Zakona, nije u mogućnosti raspisati i sprovesti konkurs za izbor notara, usljed čega će u pojedinim službenim sjedištima biti onemogućeno obavljanje notarske službe i time otežano ostvarivanje zakonom utvrđenih prava građana i privrednih subjekata. Shodno navedenom, pristupilo se ovim izmjenama i dopunama po hitnom postupku, iako je Programom rada Narodne skupštine za 2019. godinu predviđeno donošenje novog Zakona o notarima.
Republički sekretarijat za zakonodavstvo razmotrio je predložene izmjene i dopune Zakona i obrađivaču dostavio sugestije koje su se odnosile na preciziranje i jasnije formulisanje pojedinih odredaba, kao i primjenu Pravila za izradu zakona i drugih propisa. Sugestije su prihvaćene i ugrađene u tekst Zakona.
Budući da je predmetni zakon usaglašen sa Ustavom, pravnim sistemom Republike Srpske i Pravilima za izradu zakona i drugih propisa, mišljenje Republičkog sekretarijata za zakonodavstvo je da se Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o notarima (po hitnom postupku) može uputiti dalje na razmatranje.

III USKLAĐENOST SA PRAVNIM PORETKOM EVROPSKE UNIJE

Prema Mišljenju Ministarstva za evropske integracije i međunarodnu saradnju broj 17.03-020-2960/19 od 23. avgusta 2019. godine, a nakon uvida u propise Evropske unije i analize odredaba Prijedloga zakona o izmjenama i dopunama Zakona o notarima, upućenog po hitnom postupku, nije ustanovljeno da EU acquis sadrži izvore koji su relevantni za predmet uređivanja dostavljenog prijedloga zbog čega u Izjavi o usklađenosti stoji ocjena „neprimjenjivo“.

IV RAZLOZI ZA DONOŠENJE ZAKONA

Odlukom Ustavnog suda Republike Srpske broj U-94/17 od 28. novembra 2018. godine („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 113/18) neustavnim su oglašene odredbe člana 20. tačka 1, člana 33. stav 1. i člana 38. stav 2. Zakona o notarima. Navedene odredbe propisivale su uslove za obavljanje službe notara, potrebu za notarskim pomoćnicima i uslove za njihovo imenovanje, kao i platu notarskih pomoćnika.
Zakonom o notarima, članom 21. propisano je da se broj notara određuje prema broju stanovnika koji žive na području Republike Srpske, uzimajući u obzir i godišnji broj isprava koje se notarski obrade, pri čemu se po pravilu na 20.000 stanovnika treba otvoriti jedno notarsko mjesto. Vlada Republike Srpske određuje broj potrebnih notara za području Republike Srpske, kao i njihovo službeno sjedište. Odlukom Vlade Republike Srpske o određivanju broja notara i njihovom službenom sjedištu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 17/06, 14/08 i 17 /10) određen je broj potrebnih notara za područje Republike Srpske, njihovo službeno sjedište, te broj notara pojedinačno za svako sjedište, pa je za sjedište u Bratuncu, Brodu, Derventi, Kotor Varošu, Modriči, Šamcu, Palama, Višegradu, Nevesinju, Rogatici, Sokocu, Kneževu, Loparama, Srebrenici, Srpcu i Čelincu, s obzirom na kriterijume utvrđene zakonom, određen po jedan notar.
U periodu od stupanja na snagu Odluke Ustavnog suda Republike Srpske, za određeni broj notara utvrđeno je ili će se u najskorijem periodu utvrditi prestanak službe notara zbog zakonom propisanih uslova, odnosno zbog navršenja 65 godina života. Zbog utvrđivanja neustavnosti člana 20. tačka 1. Zakona o notarima, Ministarstvo pravde nije u mogućnosti da raspiše novi konkurs za izbor notara, zbog čega će u pojedinim sjedištima biti otežano ostvarivanje zakonom utvrđenih prava i građanima, ali i privrednim subjektima. U cilju sprovođenja Odluke Ustavnog suda Republike Srpske i omogućavanja raspisivanja konkursa za izbor notara, neophodno je donijeti izmjene i dopune Zakona o notarima, uz napomenu da je Programom rada Narodne skupštine Republike Srpske za 2019. godinu predviđeno donošenje novog Zakona o notarima.

V RAZLOZI ZA DONOŠENJE ZAKONA PO HITNOM POSTUPKU

Članom 221. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 31/11, 37/11 i 34/17) data je mogućnost, izuzetno, za donošenje zakona po hitnom postupku u slučaju kada se zakonom uređuju pitanja i odnosi nastali usljed okolnosti koje nisu mogle da se predvide, a nedonošenje zakona po hitnom postupku bi moglo prouzrokovati štetne posljedice po život i zdravlje ljudi, bezbjednost Republike i rad organa i organizacija.
Odlukom Ustavnog suda Republike Srpske broj U-94/17 od 28. novembra 2018. godine („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 113/18) neustavnim su oglašene odredbe člana 20. tačka 1, člana 33. stav 1. i člana 38. stav 2. Zakona o notarima. Ministarstvo pravde imenovalo je radnu grupu za izradu novog Zakona o notarima, ali je neophodno raspisivanje konkursa za izbor notara u sjedištima u kojima je notarima zbog ispunjavanja zakonom propisanih uslova prestala ili u skorije vrijeme prestaje služba zbog navršenih 65 godina života. Ovdje se prevashodno misli na službena sjedišta u kojima je prema odlukama Vlade Republike Srpske određen po jedan notar. Ministarstvo pravde, radi zaštite zakonom utvrđenih prava građana i privrednih subjekata smatra neophodnim donošenje ovog zakona po hitnom postupku, jer se trenutno javni konkursi ne mogu raspisivati, a pojedina sjedišta ostaće bez notara. Ministarstvo pravde već duži period uočava probleme prilikom izbora notara u određenim sjedištima, jer se na javne konkurse koji se raspisuju više puta ne prijavljuje nijedan kandidat.
Iz gorenavedenih razloga, ovaj zakon je neophodno donijeti u što kraćem roku, a to podrazumijeva njegovo donošenje po hitnom postupku.

VI OBRAZLOŽENJE PREDLOŽENIH RJEŠENJA

Članom 1. kao poseban uslov za obavljanje službe notara propisuje se državljanstvo Bosne i Hercegovine, s obzirom na to da je odlukom Ustavnog suda Republike Srpske utvrđeno da bi propisivanje kojim se isključivo državljanima Republike Srpske koji su istovremeno i državljani Bosne i Hercegovine daje mogućnost obavljanja notarske službe dovelo do povrede ustavnih garancija u odnosu na lica koja nemaju entitetsko državljanstvo Republike Srpske, a imajući u vidu pozitivnu obavezu države, u ovom slučaju entitetskih organa vlasti, da svojim aktima osiguraju jednako i nesmetano uživanje prava i sloboda koje garantuje Ustav svim licima pod svojom jurisdikcijom bez ozbira na lična svojstva i status.
Članom 2. propisuje se postupak za izbor notara na način da je propisano da se izbor notara vrši putem javnog konkursa koji se objavljuje u najmanje jednom dnevnom listu, „Službenom glasniku Republike Srpske“ i na internet stranici Ministarstva. Javni konkurs je otvoren 30 dana od dana posljednje objave.
Članom 3. propisuje se postupak i uslovi za imenovanje komisije za izbor notara, postojanje sukoba interesa za članove komisije, rad članova komisije, kao i odlučivanje ministra u ovom postupku.
Članom 4, a u cilju otklanjanja hitnih i nepredvidivih situacija, utvrđuje se da imenovani vršilac dužnosti ostvaruje sva prava kao i imenovani notar, za razliku od sada predviđenog rješenja da vršilac dužnosti može da završi samo započete poslove notara kome prestaje služba, a prava po osnovu rada ostvaruje kod Notarske komore.
Članom 5. mijenja se, shodno Odluci Ustavnog suda, dio koji se odnosi na broj notarskih pomoćnika i utvrđuje da kriterijume za utvrđivanje potrebnog broja notarskih pomoćnika određuje Notarska komora, a postupak izbora notarskih pomoćnika detaljnije se utvrđuje pravilnikom koji donosi Notarska komora, uz prethodno pribavljeno mišljenje Ministarstva.
U članu 6, shodno odluci Ustavnog suda, briše se dio koji se odnosi na propisani kriterijum za potrebni broj notarskih pomoćnika, te se utvrđuje da konkurs za izbor notarskog pomoćnika raspisuje Ministarstvo po prethodno pribavljenom zahtjevu Notarske komore i saglasnosti notara.
U članu 7. propisuje se postupak za izbor notarskih pomoćnika u notarskim kancelarijama.
U članu 8. brišu se riječi: „Notarske komore“ jer se ovim zakonom propisuje da notarski pomoćnik svoja prava ostvaruje kod notara kod kojeg je izabran.
U članu 9. u skladu sa Odlukom Ustavnog suda Republike Srpske brisane su odredbe koje se odnose na plate notarskih pomoćnika.
U članu 10. propisane su obaveze po ovom zakonu u prelaznom periodu.
U članu 11. propisane su prelazne i završne odredbe.

VII PROCJENA UTICAJA ZAKONA, DRUGIH PROPISA I OPŠTIH AKATA
NA UVOĐENJE NOVIH, IZMJENU ILI UKIDANJE POSTOJEĆIH
FORMALNOSTI KOJE OPTEREĆUJU PRIVREDNO POSLOVANJE

Prema Mišljenju Ministarstva privrede i preduzetništva broj: 18.06-020-2957/19 od 26. avgusta 2019. godine, uvidom u sprovedeni proces metodologije kratke procjene uticaja propisa na Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o notarima – po hitnom postupku, Ministarstvo privrede i preduzetništva, konstatuje:
‒ da je Prijedlog zakona planiran Programom rada Vlade i Narodne skupštine Republike Srpske za 2019. godinu,
‒ da je obrađivač pravilno analizirao postojeće stanje i definisao problem u Obrascu o sprovođenju skraćenog PUP-a, te da je problem sastavni dio „Razloga za donošenje ili izmjenu i/ili dopunu zakona“,
‒ da je obrađivač pravilno definisao cilj koji se želi postići zakonom.
U vezi sa procesom konsultacija, obrađivač navodi da zbog prirode predmetnih izmjena i dopuna Zakona, te činjenice da Ministarstvo pravde već radi na izradi novog Zakona o notarima, nije bilo potrebe za sprovođenjem konsultacija, budući da će biti obavljene prilikom donošenja novog zakona.
Prilikom utvrđivanja opcija za rješavanje problema, obrađivač navodi da je regulatorna promjena jedina opcija za rješavanje problema i ostvarenje ciljeva.
U vezi sa uticajem na poslovno okruženje, obrađivač je naveo da Prijedlog ovog zakona nema direktan uticaj na poslovni ambijent. Međutim, predmetnim izmjenama i dopunama Zakona stvoriće se uslovi za raspisivanje javnog konkursa i izbor adekvatnog broja notara u onim opštinama i gradovima u kojima postoji potreba za njihovim izborom. Na ovaj način građanima i privrednim subjektima, koji u svom gradu ili opštini trenutno nemaju notara, olakšaće se preduzimanje pravnih poslova za čiju punovažnost je neophodno učešće notara, odnosno notarska obrada, a time će se pozitivno uticati i na rad privrednih društava i troškove poslovanja.
Što se tiče uticaja na javne budžete, obrađivač je naveo da Prijedlog ovog zakona neće imati uticaja na javne budžete.
U vezi sa socijalnim uticajima obrađivač navodi da će se Prijedlogom ovog zakona omogućiti svim građanima koji ispunjavaju zakonske kriterijume da pod jednakim uslovima (bez uslovljavanja entitetskog državljanstva), ravnopravno i bez diskriminacije učestvuju u postupku izbora notara. Imajuću u vidu da je notarska služba finansirana isključivo privatnim sredstvima, izmjene i dopune ovog zakona koje se odnose na način utvrđivanja potrebe za notarskim pomoćnicima, kao i na kriterijume za utvrđivanje plate notarskih pomoćnika, pozitivno će uticati na ostvarivanje samostalnosti notara u sticanju i raspodjeli dobiti, a samim tim i na zaštitu njihovih prava i socijalnog položaja. Usklađivanjem ovog zakona sa Odlukom Ustavnog suda, koje se odnosi na imenovanje notara, omogućiće se raspisivanje javnog konkursa za izbor potrebnog broja notara, čime bi se trebalo obezbjediti da sva notarska sjedišta u Republici Srpskoj imaju potreban broj notara, a samim tim i jednake uslove pod kojima privredni subjekti i građani u Republici Srpskoj ostvaruju svoja zakonom zagarantovana prava. U vezi sa navedenim je i zapošljavanje adekvatnog broja notarskih pomoćnika koje treba da obezbjedi kvalitenije pružanje notarskih usluga svim građanima i poslovnim subjektima.
U vezi sa uticajem na životnu sredinu, obrađivač navodi da Prijedlog neće imati uticaja na životnu sredinu.
Ovim prijedlogom ne definišu se nove formalnosti niti se predviđa ukidanje i/ili izmjena postojećih formalnosti.
Ministarstvo privrede i preduzetništva utvrdilo je da je obrađivač, prilikom primjene skraćenog procesa procjene uticaja propisa, postupio u skladu s metodologijom propisanom u t. VI i VIII Odluke o sprovođenju procesa procjene uticaja propisa u postupku izrade propisa.

VIII FINANSIJSKA SREDSTVA I EKONOMSKA OPRAVDANOST
DONOŠENJA ZAKONA

Za sprovođenje ovog zakona nisu potrebna dodatna sredstva iz budžeta Republike Srpske.

IX PRIKAZ ODLUKE USTAVNOG SUDA

Ustavni sud Republike Srpske, na sjednici održanoj 28. novembra 2018. godine, donio je Odluku broj U-94/17 kojom je utvrdio da član 20. tačka 1, član 33. stav 1. i član 38. stav 2. Zakona o notarima („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 86/04, 2/05, 74/05, 76/05, 91/06, 37/07, 50/10, 78/11, 20/14 i 68/17) nisu u saglasnosti sa Ustavom Republike Srspke.
Notarska komora Republike Srpske podnijela je Ustavnom sudu Republike Srpske prijedlog za ocjenjivanje ustavnosti člana 3. stav 2, člana 20. t. 1. i 6, člana 25. stav 1. tačka 2, člana 28. stav 1. t. 3. i 4, člana 33. stav 1, člana 34. stav 2, člana 35. stav 7, člana 36. stav 2. i člana 38. stav 2. Zakona o notarima („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 86/04, 2/05, 74/05, 76/05, 91/06, 37/07, 50/10, 78/11, 20/14 i 68/17) i ustavnosti i zakonitosti Pravilnika o izboru notarskih pomoćnika („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 101/17), koji je donio ministar pravde u Vladi Republike Srpske. Iako su u prijedlogu, kao osporeni, označeni čl. 3. i 33. ovog zakona u cijelosti, iz obrazloženja predlagača, koje se odnosi na povredu Ustava ovim normama jasno proizlazi da se u suštini osporava samo stav 2. člana 3. i stav 1. člana 33. U Prijedlogu se navodi da odredbe člana 3. stav 2. i člana 25. stav 1. tačka 2. ovog zakona, koje propisuju gornju starosna granicu za prestanak vršenja službe notara ‒ nisu u saglasnosti sa članom 5. al. prva i peta, čl. 10, 33, 50, 54, 61. i 127. Ustava Republike Srpske. Predlagač, naime, ukazuje da je Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o vanparničnom postupku („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 91/16) notaru povjereno vođenje ostavinskog postupka, te je propisano da se na notara, kao povjerenika suda, shodno primjenjuju pravila postupka, pravila o izuzeću, dostava pismena, pružanje pravne pomoći, kao i ostala pravila koja važe za sud u vršenju tih poslova. Dakle, na notara je, kako se ističe, preneseno obavljanje dijela poslova iz sudske nadležnosti, tako da gornja starosna granica od 70 godina, koja je Zakonom o sudovima određena za obavljanje funkcije sudija, treba biti primijenjena i na notare. Iz tog razloga, po mišljenju predlagača, notari kao nosioci javne službe kojima je prenesen dio sudske nadležnosti treba da budu izjednačeni u pogledu ovog uslova sa ostalim nosiocima pravosudnih funkcija. Stoga, kao se navodi, osporeno propisivanje koje određuje 65 godina života kao gornju starosnu granicu za obavljanje službe notara dovodi do diskriminacije notara u odnosu na nosioce sudijske i tužilačke funkcije, te njihove neravnopravnosti u slobodama, pravima i dužnostima i nejednakosti pred zakonom. Takođe se iznosi stav da je osporeno zakonsko rješenje suprotno i garancijama o jednakosti svih oblika svojine, minimumu socijalne sigurnosti i funkcionisanju javnih službi u skladu sa zakonom, pravu na rad i slobodi rada, o pravu građana da učestvuju u obavljanju javnih poslova i pod jednakim uslovima budu primljeni u javnu službu. Dalje, predlagač smatra da je osporeni član 20. t. 1. i 6. predmetnog zakona suprotan članu 39. Ustava, koji garantuje pravo na rad i slobodu rada, te da ograničavajući faktori iz ove odredbe ne doprinose razvoju službe. Isto tako, mišljenja je da je diskriminirajuća odredba, prema kojoj samo državljanin Republike Srpske može biti notar, kada se ima u vidu da je entitetski državljanin istovremeno i državljanin Bosne i Hercegovine. U vezi sa normom iz člana 20. tačka 6, predlagač navodi da se radi o normi koju je zakonodavac kreirao ekstenzivnim, neodređenim i proizvoljnim spajanjem različitih krivičnih djela i kazni koje su izrečene, ili mogu biti izrečene, bez kriterijuma stvarne društvene opasnosti krivičnog djela i učinioca i uporišta u obavezujućim odredbama krivičnog zakonodavstva. Osporenim propisivanjem se, kako se dalje navodi, izgubio kriterijum srazmjernosti u ograničenju ustavnih prava na rad za potrebe konkretnog zakona. Da bi potkrijepio svoje tvrdnje, predlagač vrši poređenje zakonskih rješenja iz Zakona o krivičnom postupku i osporenog Zakona, te zaključuje da je samo Zakon o krivičnom postupku osnov za ustavna ograničenja. U odnosu na osporeni član 28. stav 1. t. 3. i 4. u Prijedlogu se navodi da je ovakvo propisivanje u suprotnosti sa članom 20. stav 2. Ustava, koji utvrđuje da niko ne može biti smatran krivim za krivično djelo dok to ne bude utvrđeno pravosnažnom sudskom odlukom. Privremenim udaljavanjem iz službe u fazi kada je potvrđena optužnica za krivično djelo, po mišljenju predlagača, krši se pretpostavka nevinosti, koja optuženog štiti tokom cijelog krivičnog postupka do njegovog okončanja i eventualnog utvrđenja krivične odgovornosti. Obrazlažući prijedlog člana 33, člana 34. stav 2, člana 35. stav 7, člana 36. stav 2. i člana 38. stav 2. ovog zakona, predlagač navodi da je propisivanje iz ovih normi suprotno čl. 5, 10, 33, 39, 43, 50, 52, 61, 68. i 97. Ustava. Osporenim odredbama je, kako se ističe, propisana obaveza zapošljavanja notarskog pomoćnika bez mišljenja notara i bez učešća Notarske komore čiji je notar član, čime se ograničava samostalnost notarske službe, ugrožava njen opstanak, kao i socijalna sigurnost notara. Predlagač smatra da je nerealan i nepouzdan propisani kriterijum od jednog notarskog pomoćnika na 1.000 sačinjenih notarskih isprava, te da se na taj način ne može sagledati stvarna potreba za notarskim pomoćnicima. Predlagač smatra da se ovakvim normiranjem služba notara, kao javna služba koja se obavlja privatnim sredstvima, svodi na administrativnu službu u nadležnosti Ministarstva pravde, a notar na činovnika, jer se ne traži njegova saglasnost za izbor notarskog pomoćnika, čime se imovina notara protivustavno iskorištava. Predlagač takođe smatra da predmetno propisivanje ograničava slobodu odlučivanja poslodavca o potrebi za radnom snagom prema obimu posla i mogućnostima finansiranja, što je suprotno članu 5. t. 1. i 4. Ustava, te da dovodi u neravnopravan položaj notare u odnosu na rukovodioce u drugim javnim službama koji ne posluju privatnim sredstvima. Mišljenja je da osporena odredba člana 35. stav 7. nije u saglasnosti sa članom 97. Ustava, kojim su utvrđena ovlašćenja ministarstava, odnosno da se pravilnikom Ministarstva pravde ne može uređivati zakonska materija u koju spada postupak izbora notarskog pomoćnika. Posebno ukazuje na normu člana 38. stav 2. ovog zakona, kojom je propisan način određivanja plate notarskog pomoćnika, ističući da je ovakvo propisivanje suprotno članu 50. Ustava, koji garantuje ravnopravnost svih oblika svojine i slobodu privređivanja, te samostalnost u sticanju i raspodjeli dobiti. Predlagač smatra da je ovom odredbom povrijeđeno i pravo na imovinu notara, jer se voljom zakonodavca uzima, odnosno uzurpira prihod u visini koju zakon određuje, a koji je stečen privatnim sredstvima i privatnim oblikom privređivanja.
U vezi sa osporenim Pravilnikom o izboru notarskih pomoćnika u prijedlogu se navodi da ovaj opšti akt nije zakonit iz aspekta osnova za njegovo donošenje. Predlagač, naime, ukazuje na to da član 98. Zakona o notarima, kojim se uređuje pitanje donošenja sprovedbenih propisa od ministra pravde, ne sadrži ovlašćenje ovog ministra za donošenje predmetnog pravilnika.
U odgovoru na prijedlog koji je u odnosu na Zakon o notarima dostavila Narodna skupština Republike Srpske navodi se da predlagač na nepotpun način tumači odredbe Ustava Republike Srpske, pa tako i odredbu koja garantuje ravnopravnost građana. Ukazuje se na to da se u prijedlogu vrši poređenje osporenih zakonskih rješenja sa sličnim rješenjima u drugom entitetu i drugim susjednim državama, a ta rješenja mu, kako smatra donosilac ovog zakona, više odgovaraju. U prijedlogu se takođe porede prava na rad i status notara sa pravima sudija i tužilaca, što je po mišljenju Narodne skupštine pogrešno, jer se radi o poređenju različitih subjekata prava, sa različitim pravnim, profesionalnim i stručnim statusom. Dalje, u odgovoru se ističe da osporenim zakonskim normama iz člana 20. stav 1. t. 1. i 6. nisu narušene garancije iz člana 39. Ustava, jer ove odredbe daju mogućnost svim građanima Republike Srpske da ravnopravno i bez diskriminacije konkurišu za obavljanje službe notara, pod jednakim uslovima. Pošto je, kako se dalje navodi, jedno od osnovnih obilježja obavljanja službe notara moral, integritet i postupanje u skladu sa Ustavom, zakonom, javnim poretkom i dobrim običajima, osporenim zakonom su jasno i taksativno pobrojana određena krivična djela koja su prepreka za obavljanje ove službe. Notar, naime, treba da bude dostojan poštovanja i povjerenja koje uživa služba notara, tako da službu notara mogu obavljati samo lica koja su po svojim ljudskim i radnim kvalitetima dostojna ugleda ove službe. Ove odredbe, kako se ističe, ne dovode do povrede prava na rad notara, već imaju preventivnu ulogu da bi se spriječio nastanak štete ukoliko postoji bojazan za to. U osporenim zakonskim normama, koje se odnose na notarske pomoćnike zakonodavac je, kako se u odgovoru navodi, vodio računa o svrsi i potrebi njihovog angažmana, odnosno da notarski pomoćnik može, pod nadzorom notara, obavljati sve poslove za koje je po zakonu ovlašćen notar, osim da lično potpisuje notarske isprave. Donosilac ovog zakona smatra da norme koje se odnose na način utvrđivanja potrebe za notarskim pomoćnicima, kao i na njihov položaj i status u notarskoj kancelariji nisu suprotne Ustavu, te da moguće drugačije uređenje predmetne materije nije ustavnopravno relevantno, odnosno da ne podrazumijeva da je pozitivno zakonodavstvo nesaglasno Ustavu.
Ministarstvo pravde, kao donosilac osporenog pravilnika, dostavilo je odgovor na navode prijedloga ovog akta. U odgovoru se navodi da je pravni osnov za donošenje ovog pravilnika član 35. stav 7. Zakona o notarima („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 86/04, 2/05, 74/05, 76/05, 91/06, 37/07, 50/10, 78/11, 20/14 i 68/17) i član 82. stav 2. Zakona o republičkoj upravi („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 118/08, 11/09, 74/10, 86/10, 24/12, 121/12, 15/16 i 57/16), a ne član 98. Zakona o notarima, kako to predlagač pogrešno navodi. Kako se ističe, postupak izbora i imenovanja notarskih pomoćnika je propisan čl. 33, 34. i 35. Zakona o notarima, i to tako što su obuhvaćeni svi bitni elementi tog postupka. Osporenim Pravilnikom o izboru notarskih pomoćnika su detaljno razrađene zakonske odredbe koje se odnose na postupak i izbor notarskog pomoćnika, što, kako se navodi, jeste materija podzakonskog akta, tako da donošenjem ovog pravilnika nisu narušena načela ustavnosti i zakonitosti.
Osporenim odredbama Zakona o notarima („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 86/04, 2/05, 74/05, 76/05, 91/06, 37/07, 50/10, 78/11, 20/14 i 68/17) propisano je da notar može svoju službu vršiti do navršenih 65 godina života, ukoliko ne nastupe razlozi za prijevremeni prestanak službe prema članu 25. stav 1. t. 1, 3, 4, 5. i 6. ili za razrješenje prema članu 26. ovog zakona (član 3. stav 2), da za notara može biti imenovano samo lice koje kumulativno ispunjava uslove: da je državljanin Republike Srpske (član 20. tačka 1), te da nije osuđeno za krivično djelo protiv čovječnosti i vrijednosti zaštićenih međunarodnim pravom ili osuđeno za drugo krivično djelo na kaznu zatvora od najmanje šest mjeseci ili za krivično djelo za koje je propisana kazna zatvora u trajanju od pet godina ili teža kazna, koje u vrijeme imenovanja još nije brisano iz kaznene evidencije koju vodi nadležni organ i protiv koga nije potvrđena optužnica za ta krivična djela (član 20. tačka 6), da služba notara prestaje navršenjem 65 godina života (član 25. stav 1. tačka 2), da notar može biti privremeno udaljen iz službe ako je protiv njega potvrđena optužnica za krivično djelo ili ako je u krivičnom postupku protiv notara izrečena mjera bezbjednosti zabrana obavljanja službe notara, a odluka o tome još nije postala pravosnažna (član 28. stav 1. t. 3. i 4), da broj notarskih pomoćnika u jednoj notarskoj kancelariji određuje ministar prema broju notarskih isparava sačinjenih od notara iz te notarske kancelarije tokom jedne poslovne godine, ali najmanje jedan notarski pomoćnik na svakih 1.000 sačinjenih notarskih isprava (član 33. stav 1), da konkurs za izbor notarskog pomoćnika organizuje i sprovodi Ministarstvo pravde, ukoliko su za to ispunjeni uslovi iz člana 33. stav 1. ovog zakona, a to se utvrđuje nakon prijema godišnjih izvještaja o službenoj djelatnosti notara (član 34. stav 2), da se postupak izbora notarskog pomoćnika detaljnije reguliše pravilnikom koji donosi ministar pravde (član 35. stav 7), da status notarskog pomoćnika prestaje imenovanjem za notara ili otkazom ugovora o radu od Notarske komore, a ugovor o radu se može raskinuti na lični zahtjev notarskog pomoćnika (član 36. stav 2), da će Notarska komora svojim aktom utvrditi mjerila za platu notarskog pomoćnika, koja ne može biti niža od plate višeg stručnog saradnika zaposlenog u organima državne uprave (član 38. stav 2).
Pravilnik o izboru notarskih pomoćnika („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 101/17) donio je ministar pravde na osnovu člana 35. stav 7. Zakona o notarima („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 86/04, 2/05, 74/05, 76/05, 91/06, 37/07, 50/10, 78/11, 20/14 i 68/17) i člana 82. stav 2. Zakona o republičkoj upravi („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 118/08, 11/09, 74/10, 86/10, 24/12, 121/12, 15/16 i 57/16). Ovim pravilnikom propisani su postupak i način izbora notarskih pomoćnika i druga pitanja koja su od značaja za izbor notarskih pomoćnika.
U postupku ocjenjivanja ustavnosti osporenih normi Zakona o notarima Sud je imao u vidu da prema odredbama t. 11, 12. i 18. Amandmana XXXII na Ustav Republike Srpske, kojim je zamijenjen član 68. Ustava, Republika uređuje i obezbjeđuje, pored ostalog, sistem javnih službi, radne odnose, kao i druge odnose od interesa za Republiku, u skladu sa Ustavom.
Odredbama Ustava u odnosu na koje je predlagač tražio ocjenu ustavnosti predmetnog zakona i pravilnika utvrđeno je: da se ustavno uređenje Republike zasniva na garantovanju i zaštiti ljudskih sloboda i prava u skladu sa međunarodnim standardima i tržišnoj privredi (član 5. t. 1. i 5), da su građani Republike ravnopravni u slobodama, pravima i dužnostima, jednaki pred zakonom i uživaju istu pravnu zaštitu bez obzira na rasu, pol, jezik, nacionalnu pripadnost, vjeroispovijest, socijalno porijeklo, rođenje, obrazovanje, imovno stanje, političko ili drugo uvjerenje, društveni položaj ili drugo lično svojstvo (član 10), da niko ne može biti smatran krivim za krivično djelo dok to ne bude utvrđeno pravosnažnom sudskom odlukom (član 20. stav 2), da građani imaju pravo da učestvuju u obavljanju javnih poslova i pod jednakim uslovima budu primljeni u javnu službu (član 33), da svako ima pravo na rad i slobodu rada (član 39. stav 1), da se ekonomsko i socijalno uređenje zasniva na ravnopravnosti svih oblika svojine i slobodnom privređivanju, samostalnosti preduzeća i drugih oblika privređivanja u sticanju i raspodjeli dobiti i slobodnom kretanju robe, rada i kapitala u Republici kao jedinstvenom privrednom prostoru (član 50), da se slobodno preduzetništvo može zakonom ograničiti radi zaštite interesa Republike, čovjekove okoline, zdravlja i bezbjednosti ljudi (član 52. stav 1), da svi oblici svojine imaju jednaku pravnu zaštitu (član 54), da Republika garantuje minimum socijalne sigurnosti građana i obezbjeđuje funkcionisanje javnih službi, u skladu sa zakonom (član 61. stav 1), da poslove državne uprave obavljaju ministarstva i drugi republički organi uprave, koji sprovode zakone i druge propise i opšte akte Narodne skupštine i Vlade, kao i akte predsjednika Republike, rješavaju u upravnim stvarima, vrše upravni nadzor i obavljaju druge upravne poslove utvrđene zakonom (član 97. st. 1. i 2).
Zakonom o notarima zakonodavac je na osnovu ustavnih ovlašćenja, a sa ciljem unapređivanja principa zakonitosti i jačanja pravne sigurnosti, uredio organizaciju, ovlašćenja, način rada, notarski ispit, kao i druga pitanja od značaja za rad notara na teritoriji Republike Srpske. Ovim zakonom, između ostalog, propisano je da je služba notara javna služba koju obavljaju notari, koji su samostalni i nezavisni nosioci te službe, te da je zadatak notara da vrši obradu, ovjeravanje i potvrđivanje javnih isprava, te vrši druge poslove u skladu sa ovim zakonom (član 2. st. 1. i 2), da je notar dužan odgovarajućim mjerama osigurati nezavisno i nepristrasno obavljanje notarske službe, pridržavajući se zabrane učestvovanja u pravnim poslovima u skladu sa ovim zakonom (član 2. stav 3), da je notar dužan svojim ponašanjem u službi i van nje pokazivati da je dostojan poštovanja i povjerenja koje uživa služba notara i izbjegavati svako ponašanje koje proizvodi utisak kršenja obaveza koje su mu zakonom propisane, naročito utisak o zavisnosti i pristrasnosti (član 2. stav 4), da notar obavlja službu isključivo kao zanimanje tokom vremena za koje je imenovan, u skladu sa ovim zakonom i propisima donesenim na osnovu ovog zakona (član 3. stav 1), da za notara mogu biti izabrani samo kandidati koji su po svojim radnim i ljudskim kvalitetima dostojni ugleda notarske službe (član 23. stav 1).
Ocjenjujući ustavnost osporene norme člana 20. tačka 1. predmetnog zakona, kojom je kao uslov za obavljanje službe notara određeno da kandidat mora biti državljanin Republike Srpske, Sud je ocijenio da je ovakvim propisivanjem narušen princip iz člana 39. st. 1. i 3. Ustava, prema kojem svako ima pravo na rad i slobodu rada i svakom je pod jednakim uslovima dostupno radno mjesto i funkcija. Sud, naime, smatra da se ove ustavne garancije jednako odnose na sva lica koja su pod jurisdikcijom organa javne vlasti u Republici Srpskoj. Kada se uzme u obzir činjenica da svi građani Bosne i Hercegovine, bez obzira na entitetsko državljanstvo, prilikom odlučivanja o prihvatljivosti njihove aplikacije za izbor u zvanje notara potencijalno mogu biti pod jurisdikcijom javnih organa u Republici Srpskoj, Sud je ocijenio da bi propisivanje kojim se isključivo državljanima Republike Srpske (koji su istovremeno i državljani Bosne i Hercegovine) daje mogućnost obavljanja notarske službe, dovelo do povrede navedenih ustavnih garancija u odnosu na lica koja nemaju entitetsko državljanstvo Republike Srpske. Imajući u vidu pozitivnu obavezu države, u ovom slučaju entitetskih organa javne vlasti, da svojim aktima osiguraju jednako i nesmetano uživanje prava i sloboda koje garantuje Ustav svim licima pod svojom jurisdikcijom bez obzira na lična svojstva i status, Sud je ocijenio da osporena norma nije u saglasnosti sa odredbama člana 39. st. 1. i 3. Ustava.
Dalje, Sud je utvrdio da odredba člana 33. stav 1. ovog zakona, kojim je propisan način utvrđivanja potrebe za notarskim pomoćnicima, nije u saglasnosti sa članom 50. Ustava. Ovom zakonskom odredbom zakonodavac je odredio kriterijum pomoću kojeg se u notarskim kancelarijama utvrđuje potreba za notarskim pomoćnicima, tako što je propisao da je na svakih 1.000 sačinjenih notarskih isprava tokom jedne poslovne godine potreban najmanje jedan notarski pomoćnik. S obzirom na to da je notarijat javna služba, prilikom ocjene osporene norme člana 33. stav 1. Sud je imao u vidu da se u pravnom sistemu Republike Srpske u javnim organima sistematizacija radnih mjesta, organizacija poslovanja, kao i broj potrebnih izvršilaca za pojedina radna mjesta utvrđuje podzakonskim, uglavnom internim aktima, zavisno od strukture konkretnog organa i obima poslova. Međutim, osporenom zakonskom odredbom je jednoj od javnih službi ‒ notarskoj službi, zakonom nametnut kriterijum za zapošljavanje notarskih pomoćnika, ne vodeći pritom računa o činjenici da se radi o službi koja se finansira isključivo privatnim sredstvima, odnosno o mogućnosti notara da obezbijede finansiranje radnog mjesta otvorenog po navedenom kriterijumu. Na ovaj način se, po ocjeni Suda, dovodi u pitanje i jedan od osnovnih principa na kojima se zasniva vršenje ove službe, a to je nezavisnost. Imajući u vidu navedeno, Sud je ocijenio da je ovakvim propisivanjem došlo do povrede garancija iz člana 50. Ustava, prema kojem se ekonomsko i socijalno uređenje zasniva na ravnopravnosti svih oblika svojine i slobodnom privređivanju.
U vezi sa odredbom osporenog člana 38. stav 2. ovog zakona, Sud je takođe utvrdio da način na koji je utvrđen kriterijum za određivanje plate notarskog pomoćnika u predmetnoj normi dovodi do povrede člana 50. Ustava u dijelu kojim se garantuje samostalnost u sticanju i raspodjeli dobiti. Kako je već istaknuto, notarska služba ima javna ovlašćenja, ali ima specifičan status, jer istovremeno predstavlja profesiju koja djelatnost obavlja samostalno, nezavisno i isključivo privatnim sredstvima, za svoj račun. Kada se uzme u obzir ova činjenica, Sud je ocijenio da propisivanje kojim je određeno da plata notarskog pomoćnika ne može biti niža od plate višeg stručnog saradnika zaposlenog u organima državne uprave, predstavlja kršenje navednog principa iz člana 50. Ustava, jer se na ovaj način ograničava samostalnost notara u raspodjeli dobiti koju ostvaruje ličnim materijalnim sredstvima.
Ocjenjujući ustavnost osporenog člana 3. stav 2. i člana 25. stav 1. tačka 2. predmetnog zakona, Sud je utvrdio da propisivanjem gornje starosne granice od 65 godina za vršenje službe notara nisu narušene ustavne garancije na koje se ukazuje u prijedlogu. Prije svega, Sud smatra da predlagač na pogrešan način dovodi u vezu status notara sa statusom sudija i tužilaca, te stoga i pogrešno zaključuje da su notari stavljeni u nepovoljniji položaj i da su diskriminisani po osnovu godina starosti za penzionisanje u odnosu na nosioce pravosudne funkcije, kod kojih je ova starosna granica 70 godina. Notar, naime, ima status povjerenika suda za vođenje ostavinskog postupka, tako da nije nosilac pravosudne funkcije. Radi se, dakle, o potpuno različitim pravničkim profesijama, odnosno o licima koja nemaju isti status i koja obavljaju različite poslove, zbog čega se ne mogu porediti u kontekstu prava na ravnopravnost iz člana 10. Ustava, te prava na obavljanje javnih poslova pod jednakim uslovima iz člana 33. Ustava. Sud ukazuje na to da se značenje pojma ravnopravnost i jednakost iz navedenih ustavnih normi ne može poistovijetiti sa zahtjevom da za različite profesije u okviru pravne struke budu propisani isti uslovi za obavljanje službe. Isto tako, Sud je ocijenio da osporenim propisivanjem nije došlo ni do povrede prava na rad i slobodu rada iz člana 39. Ustava, jer Ustav ne utvrđuje obim prava na rad i uslove po kojim se ostvaruje, već uređivanje svih segmenata iz oblasti radnih odnosa povjerava zakonodavcu. Dakle, isključivo je stvar cjelishodne procjene zakonodavca na koji način će urediti pitanje gornje starosne granice za prestanak službe notara, a cjelishodnost i opravdanost pojedinih zakonskih rješenja Ustavni sud nije nadležan da ocjenjuje.
U vezi sa osporenim članom 20. tačka 6. ovog zakona, kojim je propisano koja krivična djela i izrečene krivične sankcije predstavljaju prepreku za obavljanje službe notara, Sud je ocijenio da ovakvim normiranjem nije došlo do povrede prava na rad i slobodu rada iz člana 39. Ustava, kako to smatra predlagač. Sud je, prije svega, imao u vidu da je notar nosilac javnih ovlašćenja koja su na njega delegirana od Republike, te da ovu službu obavlja u opštem interesu, što, po mišljenju ovog suda, opravdava određena ograničenja u vezi sa uslovima za obavljanje ove službe. S obzirom na prirodu ovog poziva, notari moraju biti lica od profesionalnog ugleda i javnog povjerenja, odnosno dostojni za obavljanje ove javne službe. Pri obavljanju poslova iz djelokruga svoje nadležnosti, kao i u privatnom životu, ne smiju dovesti u pitanje lični ugled i ugled notarijata. Zbog toga je Sud ocijenio da je propisivanje iz osporene norme člana 20. tačka 6. predmetnog zakona u funkciji ispunjavanja ovih pretpostavki koje predstavljaju neophodan uslov za vršenje poziva notara, te da stoga ne dovodi do ograničavanja prava na rad i slobode rada. Zakonodavac je Ustavom ovlašćen da, shodno svojoj cjelishodnoj procjeni, uredi oblast radnih odnosa, odnosno da propiše uslove koje moraju ispunjavati lica koja konkurišu za vršenje javnih službi, pa tako i notarske službe. Razmatranje pitanja društvene opasnosti krivičnih djela obuhvaćenih ovom zakonskom odredbom, na šta se takođe ukazuje u prijedlogu, nije od uticaja na ocjenu njene ustavnosti.
Iz istih razloga, Sud je ocijenio da ni odredbe osporenog člana 28. stav 1. t. 3. i 4. ovog zakona, koje se odnose na razloge privremenog udaljavanja notara iz službe, nisu suprotne garancijama o pravu na rad iz člana 39. Ustava, kao ni članu 20. stav 2. Ustava, na koje se poziva predlagač. Kada se ima u vidu priroda ove djelatnosti, Sud smatra da i sama sumnja u postojanje činjenica koje bi dovele u pitanje javno povjerenje i profesionalni ugled notara opravdava privremeno udaljavanje iz službe. Osim toga, u konkretnom slučaju, privremeno udaljavanje iz službe ne znači razrješenje i trajni prestanak rada notara. Radi se o privremenoj mjeri koja traje dok se ne okonča krivični postupak povodom krivičnog djela za koje je potvrđena optužnica ili do pravosnažnosti odluke kojom je u krivičnom postupku izrečena mjera bezbjednosti zabrane obavljanja službe notara. Zbog toga je Sud ocijenio da ova norma ne dovodi do povrede načela „pretpostavke nevinosti“, kao ni prava na rad, jer njeno dejstvo ima privremeni karakter, dok se konačno ne utvrde činjenice u vezi sa krivičnom odgovornosti notara u određenim postupcima koji se vode protiv njega.
Po ocjeni Suda, odredba člana 34. stav 2. kojom je propisano da konkurs za popunu mjesta notarskih pomoćnika organizuje i sprovodi Ministarstvo pravde ukoliko su za to ispunjeni uslovi iz člana 33. stav 1. ovog zakona ‒ nije suprotna pravu na imovinu i pravu na rad, kako to tvrdi predlagač. Prije svega, kada se imaju u vidu norme člana 35. st. 1. i 2. ovog zakona, Sud smatra da su neosnovani navodi predlagača da je iz odlučivanja o prijemu notarskih pomoćnika izostavljena Notarska komora. Ovim normama je propisano da ministar pravde dostavlja notarskoj komori rang-listu kandidata koji ispunjavaju uslove navedene u konkursu, sa prijedlogom kandidata za notarskog pomoćnika, u roku od 15 dana od dana prijema te rang-liste od konkursne komisije, te da Notarska komora u roku od 30 dana nakon predočavanja liste kandidata donosi rješenje o izboru kandidata za notarskog pomoćnika. Dakle, konačni izbor notarskih pomoćnika vrši ova komora, tako da notari, putem Komore imaju mogućnost učešća u izboru svojih saradnika. Pored toga, u vezi sa navedenim, Sud smatra kao potrebno da ukaže na to da je članom 4. stav 1. tačka 2. Pravilnika o izboru notarskih pomoćnika predviđeno da je notar u čiju se kancelariju bira notarski pomoćnik jedan od tri člana Komisije za izbor notarskih pomoćnika. Imajući u vidu navedeno, Sud je ocijenio da ovakav način propisivanja ne utiče na realizaciju Ustavom garantovanog prava na rad, kao i da ne ograničava imovinska prava notara, kako se to navodi u prijedlogu.
Ocjenjujući osporenu odredbu člana 35. stav 7. predmetnog zakona, Sud je utvrdio da propisivanjem ovlašćenja za ministra pravde da pravilnikom detaljnije reguliše postupak izbora notarskog pomoćnika, nije suprotno članu 97. Ustava. Prema članu 97. stav 2. Ustava, ministarstva i drugi republički organi uprave sprovode zakone i druge propise i opšte akte Narodne skupštine i Vlade, kao i akte predsjednika Republike. U vezi sa navedenim, Sud je imao u vidu da je Zakonom o notarima (odredbe čl. 33, 34. i 35) u cijelosti propisan postupak izbora notarskih pomoćnika u svim njegovim fazama ‒ od organizacije konkursa, subjekata koji ga sprovode, načina izbora, do rokova za ulaganje pojedinih pravnih lijekova protiv rješenja o izboru. Zakonodavac je, dakle, uredio sva temeljna pitanja izbora notarskih pomoćnika, a ovlašćenje za detaljnije razrađivanje ovih zakonskih odredaba radi njihovog sprovođenja dao je ministru pravde. Na ovaj način, po ocjeni Suda, zakonodavac nije izašao iz svojih ustavnih okvira, te nije doveo do povrede ustavnih normi iz člana 97. Ustava, kako to smatra predlagač.
Dalje, Sud je ocijenio da ni propisivanjem iz člana 36. stav 2. osporenog zakona nisu narušene garancije iz člana 50. Ustava, odnosno da ova norma ne ograničava slobodu privređivanja, niti diskriminiše notara u odnosu na druge poslodavce, kako to smatra predlagač. Osporenom zakonskom odredbom su određeni uslovi pod kojima prestaje status notarskog pomoćnika, tako što je propisano da ovaj status pomoćniku prestaje imenovanjem za notara, otkazom ugovora o radu od Notarske komore ili raskidom ovog ugovora na lični zahtjev. Po ocjeni ovog suda, činjenica da ova zakonska odredba ne sadrži kao jedan od osnova za prestanak statusa notarskog pomoćnika – „ukoliko nije položio notarski ispit“, ne dovodi do povrede navedenih ustavnih garancija. Bez obzira na to što se u konkretnom slučaju radi o službi koja se obavlja ličnim finansijskim sredstvima notara, radi se o javnoj službi, tako da je zakonodavac, shodno svojim Ustavnim ovlašćenjima da uređuje radne odnose, ovlašćen da u cijelosti reguliše pitanje radnopravnog statusa notarskih pomoćnika. Osporeno propisivanje je, po ocjeni Suda, u domenu cjelishodne procjene zakonodavca i predstavlja odraz politike u uređivanju predmetnih pravnih odnosa, zbog čega ne dovodi u pitanje slobodu privređivanja, niti diskriminiše notare u odnosu na druge nosioce javnih službi. Mogućnost drugačijeg uređenja ove materije, kako se to sugeriše u prijedlogu, nije relevantna iz ustavnopravnog aspekta.
Pravilnik o izboru notarskih pomoćnika predlagač osporava iz aspekta pravnog osnova za njegovo donošenje, navodeći da član 98. Zakona o notarima ne daje ovlašćenje ministru pravde da ovim podzakonskim aktom propisuje postupak i način izbora notarskih pomoćnika. Ocjenjujući ovaj pravilnik, Sud je, prije svega, imao u vidu da je članom 97. stav 2. Ustava utvrđeno da ministarstva i drugi republički organi uprave sprovode zakone i druge propise i opšte akte Narodne skupštine i Vlade, kao i akte predsjednika Republike. Pored toga, Sud je uzeo u obzir da je članom 69. st. 1. i 2. i članom 72. stav 1. Zakona o republičkoj upravi („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 118/08, 11/09, 74/10, 86/10, 24/12, 121/12, 15/16, 7/16 i 31/18) propisano da organi uprave donose pravilnike, naredbe, uputstva i druge opšte akte, da se pravilnikom razrađuju pojedine odredbe zakona ili propisa Vlade, te da organi uprave mogu donositi propise iz člana 69. ovog zakona samo kada su za to izričito ovlašćeni zakonom ili propisom Vlade. Dalje, članom 82. stav 2. ovog zakona određeno je, između ostalog, da ministar predstavlja ministarstvo i donosi propise iz člana 69. stav 1. ovog zakona i rješenja u upravnim i drugim pojedinačnim stvarima. Istovremeno, u konkretnom slučaju relevantna je i odredba člana 35. stav 7. Zakon o notarima, kojom je zakonodavac dao ovlašćenje ministru pravde da donese pravilnik kojim će detaljnije regulisati postupak izbora notarskog pomoćnika, a ta odredba je prema naprijed iznesenom stavu u ovoj odluci, saglasna Ustavu. Cijeneći navedeno, Sud je utvrdio da je osporeni pravilnik donesen na osnovu ustavnih i zakonskih ovlašćenja, odnosno da ministar pravde prilikom njegovog donošenja nije izašao iz okvira svojih ustavnih i zakonskih ovlašćenja. Radi se, naime, o podzakonskom aktu kojim se radi sprovođenja u praksi razrađuju odredbe Zakona o notarima koje se odnose na postupak i način izbora notarskih pomoćnika. Dakle, član 89. Zakona o notarima, na koji se ukazuje u prijedlogu, nije pravni osnov za donošenje predmetnog pravilnika, niti se njegov donosilac u preambuli ovog akta poziva na ovu zakonsku odredbu.



















PRILOG

ZAKON O NOTARIMA
(tekst predloženih izmjena i dopuna ugrađen u osnovni tekst Zakona)

Član 20.
Uslovi za obavljanje službe notara
Za notara može biti imenovano samo lice koje kumulativno ispunjava sljedeće uslove:
1. da je državljanin Bosne i Hercegovine,
2. da ima poslovnu sposobnost i opštu zdravstvenu sposobnost,
3. da je diplomiralo na pravnom fakultetu:
‒ u Bosni i Hercegovini,
‒ u bivšoj Jugoslaviji ako je diplomiralo prije 6. aprila 1992. godine,
‒ u nekoj drugoj državi, nakon nostrifikacije diplome od strane nadležnog organa,
4. da je položilo pravosudni ispit:
‒ u Bosni i Hercegovini,
‒ u bivšoj Jugoslaviji ako je taj ispit položilo prije 6. aprila 1992. godine,
‒ u nekoj drugoj državi, nakon priznavanja tog ispita od strane Ministarstva,
5. da ima položen notarski ispit,
6. da nije osuđeno za krivično djelo protiv čovječnosti i vrijednosti zaštićenih međunarodnim pravom ili osuđeno za drugo krivično djelo na kaznu zatvora od najmanje šest mjeseci ili za krivično djelo za koje je propisana kazna zatvora u trajanju od pet godina ili teža kazna, koje u vrijeme imenovanja još nije brisano iz kaznene evidencije koju vodi nadležni organ i protiv koga nije potvrđena optužnica za ta krivična djela,
7. da nije smijenjeno sa dužnosti od strane nadležnih organa zbog zloupotrebe službenog položaja i ovlašćenja ili nesavjesnog rada u službi,
8. da nije odlukom nadležnog organa razriješeno službe notara, advokata, sudije, tužioca, državnog službenika ili namještenika, zbog teže povrede službene dužnosti,
9. iz čijeg se ponašanja očigledno može zaključiti da će obavljati službu notara u skladu sa Kodeksom notarske etike.

Član 22.
Konkurs za izbor notara
(1) Izbor notara vrši se putem javnog konkursa, koji objavljuje i sprovodi Ministarstvo.
(2) Konkurs mora da sadrži uslove za obavljanje službe notara, službeno sjedište za koje se vrši izbor notara, kao i rok za podnošenje prijava.
(3) Konkurs se objavljuje u najmanje jednom dnevnom listu, „Službenom glasniku Republike Srpske“ i na internet stranici Ministarstva.
(4) Konkurs ostaje otvoren 30 dana od dana posljednjeg objavljivanja iz stava 3. ovog člana.
(5) Neblagovremene, nerazumljive ili nepotpune prijave, na prijedlog Komisije za izbor notara (u daljem tekstu: Komisija), odbacuje Ministarstvo zaključkom protiv koga je dopuštena posebna žalba.
(6) Žalba se podnosi ministru u roku od tri dana od dana prijema zaključka i ona odgađa izvršenje zaključka.




Član 23.
Izbor notara
(1) Za sprovođenje postupka za izbor notara ministar rješenjem imenuje Komisiju, koju čini pet članova, od kojih dva člana predlaže predsjednik Vlade, jednog člana predsjednik Vrhovnog suda Republike Srpske i dva člana predlaže Ministarstvo, pri čemu u Komisiji moraju biti zastupljeni predstavnici konstitutivnih naroda i Ostalih.
(2) Komisija bira predsjedavajućeg između svojih članova i donosi poslovnik o radu većinom glasova.
(3) U slučaju postojanja sukoba interesa (srodnik po krvi u pravoj liniji, u pobočnoj liniji do četvrtog stepena zaključno, bračni drug ili srodnik po tazbini do drugog stepena zaključno, pa i onda kada je brak prestao, prijateljski odnosi, pristrasnost po bilo kojoj osnovi), a koji može dovesti u pitanje objektivnost i nepristrasnost rada, član Komisije ne može učestvovati u radu Komisije.
(4) Ukoliko se utvrdi postojanje sukoba interesa iz stava 3. ovog člana, zamjena člana Komisije vrši se po istom postupku po kojem se član i imenuje.
(5) Sastav Komisije i spisak prijavljenih kandidata za izbor notara Ministarstvo objavljuje na svojoj internet stranici, najkasnije tri dana prije zakazanog intervjua.
(6) Postupak za izbor notara podrazumijeva, na isti način za sve kandidate, provjeru ispunjavanja uslova javnog konkursa i ulazni intervju sa kandidatom, pri čemu se uzima u obzir uspjeh na notarskom ispitu i vrsta pravnih poslova na kojima je kandidat radio.
(7) Ukoliko kandidati nakon bodovanja kriterijuma iz stava 6. ovog člana imaju jednak broj bodova, prilikom izbora notara vodiće se računa o nacionalnoj zastupljenosti konstitutivnih naroda i Ostalih u službenom sjedištu notara.
(8) Rješenje o izboru notara, na prijedlog Komisije, donosi ministar.
(9) Obavještenje sa rješenjem o izboru notara dostavlja se svim kandidatima koji su pristupili ulaznom intervjuu i protiv rješenja se može izjaviti žalba ministru u roku od osam dana od dana prijema rješenja.
(10) Žalba iz stava 9. ovog člana odgađa izvršenje rješenja, a o žalbi odlučuje ministar rješenjem u roku od 15 dana od dana prijema žalbe.
(11) Rješenje kojim je odlučeno o žalbi je konačno i protiv njega se može pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
(12) Postupak za sprovođenje konkursa za izbor notara detaljnije se propisuje pravilnikom koji donosi ministar.

Član 30.
Vršilac dužnosti notara
(1) Ako je služba notara prestala, Ministarstvo može bez javnog konkursa odrediti vršioca dužnosti notara. Za vršioca dužnosti notara može biti postavljen samo drugi notar ili lice koje ispunjava uslove iz člana 20. ovog zakona.
(2) Mandat vršioca dužnosti notara traje do imenovanja novog notara, a najduže šest mjeseci, s tim što u opravdanim slučajevima taj rok može biti produžen za još šest mjeseci.
(3) Vršilac dužnosti notara preuzima sve spise, knjige i drugu dokumentaciju notara na čije mjesto je postavljen.
(4) Vršilac dužnosti notara ima sva prava i obaveze kao i notar, u skladu sa ovim zakonom.




Član 33.
Potreba za notarskim pomoćnicima i
uslovi za njihovo imenovanje
(1) Kriterijume za utvrđivanje potrebnog broja notarskih pomoćnika određuje Notarska komora.
(2) Za notarskog pomoćnika može biti imenovano samo lice koje ispunjava uslove iz člana 20. ovog zakona, osim uslova propisanih članom 20. tačka 5. ovog zakona.

Član 34.
Konkurs za popunu mjesta notarskog pomoćnika
(1) Izbor notarskog pomoćnika vrši se konkursom.
(2) Konkurs organizuje i sprovodi Ministarstvo, po prethodno dostavljenom zahtjevu Notarske komore i saglasnosti notara kod kojeg se izbor vrši.
(3) Konkurs mora sadržavati sljedeće podatke: opšte uslove za imenovanje notarskog pomoćnika i rok podnošenja prijava.
(4) Konkurs se obavezno objavljuje u najmanje jednom dnevnom listu i u “Službenom glasniku Republike Srpske".
(5) Rok za podnošenje prijava na konkurs iznosi 30 dana od posljednjeg objavljivanja konkursa u smislu stava 4. ovog člana.

Član 35.
Postupak izbora notarskog pomoćnika
(1) Za sprovođenje postupka za izbor notarskog pomoćnika, ministar rješenjem imenuje komisiju za izbor notarskog pomoćnika, koju čini pet članova, od kojih jednog člana predlaže Notarska komora, jednog člana notar kod kojeg se izbor vrši i tri člana predlaže Ministarstvo.
(2) Komisija iz stava 1. ovog člana bira predsjedavajućeg između svojih članova i donosi poslovnik o radu većinom glasova.
(3) U slučaju postojanja sukoba interesa (srodnik po krvi u pravoj liniji, u pobočnoj liniji do četvrtog stepena zaključno, bračni drug ili srodnik po tazbini do drugog stepena zaključno, pa i onda kada je brak prestao, prijateljski odnosi, pristrasnost po bilo kojoj osnovi), a koji može dovesti u pitanje objektivnost i nepristrasnost rada, član komisije ne može učestvovati u radu komisije.
(4) Ukoliko se utvrdi postojanje sukoba interesa iz stava 3. ovog člana, zamjena člana komisije vrši se po istom postupku po kojem se član i imenuje.
(5) Sastav komisije iz stava 1. ovog člana i spisak prijavljenih kandidata za izbor notarskog pomoćnika Ministarstvo će objaviti na svojoj internet stranici, najkasnije tri dana prije zakazanog intervjua.
(6) Neblagovremene, nerazumljive ili nepotpune prijave, na prijedlog komisije, odbacuje Ministarstvo zaključkom protiv koga je dopuštena posebna žalba.
(7) Žalba se podnosi ministru u roku od tri dana od dana prijema zaključka i ona odgađa izvršenje zaključka.
(8) Postupak za izbor notarskog pomoćnika podrazumijeva, na isti način za sve kandidate, provjeru ispunjavanja uslova javnog konkursa i ulazni intervju sa kandidatom, pri čemu se uzimaju u obzir uslovi propisani u članu 32. ovog zakona i vrsta pravnih poslova na kojima je kandidat radio.
(9) Ukoliko kandidati nakon bodovanja kriterijuma iz stava 8. ovog člana imaju jednak broj bodova, prilikom izbora notarskog pomoćnika vodiće se računa o nacionalnoj zastupljenosti konstitutivnih naroda i Ostalih u službenom sjedištu notara.
(10) Komisija iz stava 1. ovog člana dostavlja Ministarstvu rang-listu kandidata koji ispunjavaju uslove, koju Ministarstvo zajedno sa prijedlogom kandidata za notarskog pomoćnika dostavlja Notarskoj komori i notaru kod kojeg se vrši izbor.
(11) Rješenje o izboru notarskog pomoćnika, na prijedlog Ministarstva iz stava 10. ovog člana, donosi notar kod kojeg se izbor vrši, o čemu notar obavještava Ministarstvo u roku od 15 dana od dana prijema prijedloga.
(12) Obavještenje sa rješenjem o izboru notarskog pomoćnika dostavlja se svim kandidatima koji su pristupili ulaznom intervjuu i protiv rješenja se može izjaviti žalba ministru u roku od osam dana od dana prijema rješenja.
(13) Žalba iz stava 12. ovog člana odgađa izvršenje rješenja, a o žalbi odlučuje ministar rješenjem u roku od 15 dana od dana prijema žalbe.
(14) Rješenje kojim je odlučeno o žalbi je konačno i protiv njega se može pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
(15) Postupak za sprovođenje konkursa za izbor notarskog pomoćnika detaljnije se propisuje pravilnikom koji donosi ministar.

Član 36.
Položaj notarskog pomoćnika
(1) Status notarskog pomoćnika prestaje imenovanjem za notara ili otkazom ugovora o radu. Ugovor o radu može se raskuniti na lični zahtjev notarskog pomoćnika.
(2) Odredbe člana 52. ovog zakona, shodno važe i za notarskog pomoćnika. Danom stupanja na posao notarski pomoćnik mora okončati eventualno postojeći drugi radni odnos.

Član 38.
Plata notarskog pomoćnika
(1) Notarski pomoćnik od dana stupanja na posao i za vrijeme trajanja službe ostvaruje primjerenu platu, kao i ostala prava u vezi sa radom kod notara.

Član 127a
Obaveze u prelaznom periodu
(1) Ministar će u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti Pravilnik o polaganju notarskog ispita i Program za polaganje notarskog ispita iz člana 5. stav 1. ovog zakona.
(2) Notarska komora će u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti Pravilnik o edukaciji i Program za edukaciju iz člana 7. stav 2. ovog zakona.
(3) Ministar, u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, donosi pravilnik kojim će propisati postupak za sprovođenje konkursa za izbor notara iz člana 23. stav 12. ovog zakona.
(4) Notarska komora, u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, donosi kriterijume za utvrđivanje potrebnog broja notarskih pomoćnika iz člana 33. stav 1. ovog zakona.
(5) Ministarstvo, u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona, donosi pravilnik kojim će propisati postupak za sprovođenje konkursa za izbor notarskih pomoćnika iz člana 35. stav 15. ovog zakona.